در جستجوی کیمیای سلامتی در آن سوی مرزها
اگرچه هنوز یک تعریف جامع از گردشگری سلامت که موردتوافق کامل بین‌المللی باشد در دست نیست اما می‌توان سفر سازماندهی‌شده به خارج از محیط و محل زندگی که به‌منظور نگهداری، ارتقا یا ترمیم سلامت ذهنی و جسمی یک فرد صورت می‌گیرد را “گردشگری سلامت” یا به گفته برخی کارشناسان “گردشگری پزشکی” تعریف نمود. به عبارتی ساده‌تر، دریافت خدمات درمانی در کشوری دیگر را می‌توان گردشگری پزشکی نامید و به فردی که به خارج از کشور سفر می‌کند تا درمان‌های پزشکی را جستجو کند، گردشگر سلامت یا پزشکی نامیده می‌شود. عوامل بسیاری بر تصمیم‌گیری برای پیگیری کردن مراقبت‌های درمانی در خارج از کشور محل زندگی اثر می‌گذارند که عبارت‌اند از ارزان‌تر بودن درمان در کشور دیگر، بازگشت یک مهاجر به کشور وطن خود برای ادامه دادن درمان در آن مکان و دستیابی به درمانی که در کشور محل زندگی فرد وجود نداشته یا ضعیف است یا به عبارتی دستیابی به درمان بهتر، پرهیز از قرارگیری در لیست‌های انتظار طولانی. با گسترش روزافزون این نوع از گردشگری که در حال تبدیل‌شدن به یک صنعت رو به رشد است و تعدادی از کشورهای اروپا، آسیا و آمریکای جنوبی موفق به ارائه خدمات پزشکی به مردم دیگر کشورها شده‌اند و تعدادی دیگر از کشورهای دنیا نیز به دنبال ارائه خدمات بهداشتی باکیفیت بالا و قیمت مناسب هستند. افزایش این نوع از گردشگری، شکل‌گیری اصطلاح بیماران بدون مرز را سبب شده است. حدود ۸ میلیون بیمار از سراسر دنیا، هرساله به دنبال یافتن درمان در آن‌سوی مرزها می‌گردند. این بیماران بدون مرز در حال تبدیل‌شدن به صنعتی جهانی هستند که درآمدی بالغ‌بر ۲۴ تا ۴۰ میلیارد دلار برای اقتصاد جهانی به ارمغان می‌آورند. آمار نشان می‌دهد که شایع‌ترین عمل‌ها و روندهایی که مردم در سفرهای گردشگری درمانی خود به دنبال آن هستند، عبارت‌اند از: جراحی زیبایی، دندانپزشکی و جراحی قلب. دیگر خدمات درمانی که در مقیاس بزرگ جستجو می‌شوند شامل ارتوپدی، درمان سرطان (اغلب در موارد پیشرفته یا مرحله نهایی بیماری)، باروری، کاهش وزن، اسکن‌ها و آزمایشات می‌باشند.
در ادامه با چند مقصد موفق در عرصه گردشگری پزشکی و سلامت آشنا خواهیم شد. در این کشورها علاوه بر استفاده از خدمات پیشرفته پزشکی، می‌توان بدون قربانی کردن کیفیت، هزارها دلار در هزینه‌های درمانی صرفه‌جویی کرد.
مالزی
با بیش از نیم میلیون گردشگر پزشکی که هرساله به کشور می‌آیند، مالزی به‌عنوان یکی از بهترین مکان‌های در دسترس برای مراقبت از سلامتی برای کسانی است که به دنبال یافتن کمک در خارج از کشور خود هستند. حتی آمریکایی‌ها نیز مجذوب جمعیت بزرگ انگلیسی‌زبان و زیرساخت‌های قوی این کشور شده‌اند. مراقبت‌های پزشکی در مالزی در زمره بهترین‌ها و البته ارزان‌ترین‌های دنیا قرار دارد و متخصصان پزشکی در این کشور هم‌تراز با آن‌هایی هستند که در اغلب کشورهای غربی مشغول به کار هستند و حتی بهتر از آن‌ها نیز می‌باشند و اغلب در ایالات‌متحده و انگلستان آموزش‌دیده‌اند. بیمارستان‌های مالزی به دلیل داشتن نقشی بزرگ در زمینه لقاح آزمایشگاهی با قیمت ۲۰ درصد کمتر از بسیاری از امکانات غربی دیگر، معروف هستند. اقدامات مربوط به موارد جسمانی و خونی که ممکن است در آمریکا هزینه‌ای بیش از هزاران دلار در پی داشته باشند نیز در مالزی به‌مراتب ارزان‌تر هستند. بیمارستان‌های مالزی همچنین برای درمان‌های پیشرفته خود برای قربانیان سوختگی شناخته‌شده هستند. مرکز پزشکی prince court در کوالالامپور به‌عنوان بیمارستان شماره یک برای “بیماران بدون مرز” توسط اتحادیه کیفیت مسافرت پزشکی انتخاب شد. طبق گزارشات موجود، بیش از ۸۰ درصد از کل گردشگران پزشکی در دنیا در سال ۲۰۱۲ به مالزی، تایلند و سنگاپور سفر کرده‌اند که نقطه آغاز این بسته سفر، کوالالامپور و پنانگ در مالزی بوده‌اند. در سال ۲۰۱۳ نیز گزارش شد که بین ۵۶۰۰۰۰ تا ۷۰۰۰۰۰ گردشگر درمانی از مالزی دیدن کرده‌اند.
تایلند
تایلند علاوه بر اینکه یک پناهگاه استوایی و کم‌هزینه بازنشستگی است در حال حاضر یکی از مقرون به‌صرفه‌ترین مقاصد پزشکی نیز می‌باشد و مدت‌هاست که به یک مقصد بین‌المللی برای گردشگران پزشکی تبدیل‌شده است زیرا مراقبت‌های بهداشتی ارزان‌قیمت و باکیفیت عالی است. در حقیقت “سرزمین لبخندها” در میان ۵۰ کشور با بهترین سیستم مراقبت‌های بهداشتی در دنیا توسط سازمان بهداشت جهانی قرارگرفته است. در بیمارستان‌های خصوصی بانکوک و چیانگ مای، می‌توان کیفیتی برابر با استانداردها در ایالات‌متحده انتظار داشت. بیمارستان بومرانگراد بانکوک برای ۲۰ سال بیماران خارجی را درمان می‌کرده است. این بیمارستان بیش از ۹۰۰ پزشک در ۵۵ تخصص دارد و هرروز بیش از ۱۰۰۰ بیمار بین‌المللی را درمان می‌کند. با بسیاری از عمل‌هایی که ۴۰ تا ۶۰ درصد کمتر از درمان مشابه در آمریکا و اروپا هزینه دارد. در بیمارستان‌های بزرگ خصوصی این کشور اگرچه اغلب از زبان انگلیسی استفاده می‌شود اما این بیمارستان‌ها دارای مترجمینی هستند که به خارجی‌ها کمک می‌کنند تا با آن دسته از متخصصان پزشکی که انگلیسی صحبت نمی‌کنند، ارتباط برقرار کنند. تایلند یکی از کشورهایی است که در زمینه جراحی‌های زیبایی شناخته‌شده است و ازنظر عمل‌هایی چون دندانپزشکی و طب سنتی تایلندی نیز شهرت قابل‌توجهی کسب کرده است. طبق گزارش سازمان گردشگری تایلند، ۸۰ درصد از گردشگران درمانی تایلند، از جنوب شرقی آسیا هستند.
برزیل
برای مردمی که به دنبال یک گزینه ارزان برای جراحی پلاستیک و زیبایی هستند، برزیل یکی از مقاصد شماره یک دنیا است. انجام عمل‌های زیبایی در برزیل باصرفه جویی بسیاری در هزینه همراه است، باقیمتی حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد پایین‌تر ازآنچه که پزشکان آمریکایی ممکن است برای چنین عملی دریافت کنند. برزیل برای مدتی طولانی برای کلینیک Ivo Pitanguy در ریودوژانیرو شناخته می‌شده است که احتمالاً بیشتر عمل‌های جراحی زیبایی را بیش از هر مکان دیگری در دنیا انجام داده است. طبق گفته انجمن بین‌المللی زیبایی و جراحی پلاستیک، برزیل در سال ۲۰۱۴ در جراحی پلاستیک و زیبایی آمریکا را تحت‌الشعاع خود قرارداد. ذکر این نکته خالی از لطف نیست که سواحل زیبا، طبیعت رنگارنگ و کارناوال سالیانه ریودوژانیرو نیز در کنار امکانات پزشکی موجود، در جذب این گردشگران سلامت تأثیر بسزایی داشته است.
ترکیه
زیبایی سرزمین ترکیه، بهداشت و درمان با کلاس جهانی، آبگرم و سلامتی، و حضور پزشکان آموزش‌دیده در آمریکا به ترکیه کمک کرده‌اند تا به یکی از مقاصد محبوب بیماران آمریکایی و اروپایی تبدیل شود. علاوه بر درمان بیماری‌های قلبی، سرطان و درمان‌های ارتوپدی؛ این کشور خود را به‌عنوان یکی از مکان‌های پیشرو در دنیا برای درمان‌های چشم‌پزشکی – به‌ویژه جراحی لیزر مطرح کرده است.
آلمان
آلمان با داشتن تعداد زیادی از مراکز درمانی پیشرفته و متخصصان سرطان، به‌عنوان یکی از کشورهای پیشرو در زمینه غده شناسی، شهرت جهانی دارد. بیمارانی از تمام نقاط جهان معمولاً به دلیل عدم دسترسی به مراقبت‌های تخصصی در کشورشان، برای درمان سرطان به آلمان سفر می‌کنند. بیمارستان‌هایی که درمان‌های مربوط به سرطان را ارائه می‌دهند در سراسر آلمان یافت می‌شوند؛ از شهرهای بزرگ برلین، هامبورگ، مونیخ و دورتموند گرفته تا شهرهای کوچک‌تری که برای کیفیت درمانشان شناخته‌شده هستند مانند هایدلبرگ، زیگبورگ و ویسبادن.
از دیگر کشورهای موفق در زمینه گردشگری پزشکی می‌توان به هند، کاستاریکا، کلمبیا، لهستان و مجارستان اشاره کرد.
درنهایت مهم‌ترین نکته در انتخاب مقصد برای گردشگری سلامت این است که آن مکان مورد تأیید کمیسیون مشترک بین‌الملل (JCI) باشد که بهترین روش‌ها را در کیفیت و امنیت بیماران در سراسر دنیا شناسایی و اندازه‌گیری کرده و به اشتراک می‌گذارد. استانداردهای این کمیته بر اساس استانداردهای توافق بین‌المللی است و انتظارات قابل‌دستیابی و یکنواختی را برای ساختارها، فرآیندها و خروجی‌های بیمارستان‌ها تعیین می‌کند.
پریسا یگانه – کارشناس ارشد اکوتوریسم
