روستای میمند در جنوب شرقی ایران، از توابع بخش مرکزی شهر بابک در استان کرمان است که بین شهرهای یزد، کرمان و شیراز قرار دارد. عده ای معتقدند، میمند از دو واژه «می» به معنای شراب و «مند» به معنای مست و مستی می باشد.
مردان این نواحی «می» می نوشیدند و این حفره ها را در اثر مستی می کنده اند. عده ای دیگر عقیده دارند واژه میمند مأخذ از میمنت و مبارکی است. عده ای نیز به این باورند که مردمان این نواحی از میمند فارس مهاجرت کرده اند و چون در این ناحیه اقامت گزیده اند، آن را میمند نام نهاده اند.
اما عمده ترین باور در زمینه وجه تسمیه میمند، تولید عرقیجات در این روستا می باشد. روستای میمند تنها روستای تاریخی در جهان است که هنوز روابط سنتی زندگی در آن جریان دارد و می توان نشانه زندگی انسان و طبیعت در هزاره دوم میلادی را به خوبی در آن دید.
این روستا «هفتمین منظر زندگی»، طبیعی و تاریخی جهان است که جایزه مرکوری را دریافت کرده است. جایزه ملینا مرکوری جایزه ای است که از سوی دولت یونان و با همکاری مجامع فرهنگی – بین المللی مانند یونسکو و ایکوموس (شورای حفاظت از بناها و محوطه های تاریخی) به آثاری اهدا می شود که دارای شرایط و ضوابط فرهنگی، طبیعی و تاریخی منحصر به فرد باشد. معماری این روستا یک پارچه و استثنایی است که موجب اختلاف این روستا با روستاهای دیگر شده است. ساختمان و خانه های میمند از عجایب روی زمین است و شاید به جز «بامیان» جای دیگر نتوان یافت که چنین معماری داشته باشد.
فضاهای احداثی تنها کالبد درونی دارند و کالبد بیرونی همان طبیعت است که تقریباً دستکاری نشده است. این روستا در سطح شیبدار و در طبقات مختلف (دو تا پنج طبقه) بریدگی ها به صورت شکاف های افقی به وجود آمده است. طول این بریدگی ها حدود شش تا ۹ متر است، در فرهنگ مردم میمند، به این مسیرهای افقی که در سطح شیبدار تپه های به عمق رفته و در انتها به منازل غار مانند اطلاق می گردد، (Kiche) مسکونی ختم می شود.
کیچه (کوچه)
کیچه ها در انتها به ارتفاع مورد نظر برای کندن خانه می رسد و انتهای کیچه به فضایی ایوان مانند به نام دالان ختم می شود، این فضا مهمترین عنصر مکانی است، زیرا اغلب امور روزمره خانواده در آن صورت می گیرد. در اطراف هر کدام از این دالان ها بین یک تا پنج طبقه خانه صخره ای وجود دارد. خانه های مسکونی در پنج طبقه و به شکل پلکانی و یک در میان روی هم قرار دارد ، به نحوی که هیچ کدام از آنها با یکدیگر برخورد ندارند، حدود ۴۰۶ کیچه بزرگ و کوچک در میمند وجود دارد و تعداد اطاق ها ۲ هزار و ۵۶۰ عدد می باشد.
درهای ورودی از چوب ساخته شده و به داخل اتاق ها باز می شوند. در کنار در ورودی و داخل دیوار ایوان ها روزنه ای به وجود آورده اند که از طریق آن و به وسیله ابزاری به نام «کلیدون» در قفل و باز می شود. ورودی خانه ها از سطح کیچه حدود ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر بالاتر است، این ارتفاع مانع ورود آب و خاک به درون خانه می شود. اندازه و تعداد اتاق ها متفاوت است، در اتاق، اجاق وجود دارد که در زبان محلی به آن (didon) می گویند. دیدون با سوزاندن هیزم در اجاق ها برای تهیه غذا در درون اتاق ها طی سالیان متمادی موجب سیاهی رنگ سقف و بدنۀ اتاق ها شده و باعث گردیده تا بدنه داخل اتاق ها ایزولاسیون شده و باعث عمر بیشتر اتاق ها شود.
امروزه، چون میزان استفاده از این اجاق ها کمتر شده و آتش افروخته نمی شود، باعث شده تا خاک سقف ها به آهستگی ریزش پیدا کند. اندازه این اتاق ها از نظر هندسی منظم نیستند، کف پوش این اتاق ها اکثراً از نمد، گلیم یا قالیچه به اندازه های متفاوت است.
مجله اینترنتی گردشگری سپاهان (کوله)
آناهیتا جعفری
