قلعه ابرند آباد یزد
قلعه ابرند آباد در روستاى ابرندآباد شهر یزد واقع شده است. این قلعه از آثار ابرند از سرهنگ‌هاى ایراندخت دختر خسرو پرویز است و قدمت آن به دوران ساسانى مى‌رسد.
قلعهٔ ابرندآباد از خشت و گل و در دو طبقه بنا شده است. از طبقهٔ اول بنا، راهروى کم‌عرضى که در چهار بدنهٔ بنا ادامه یافته و دریچه‌هایى به داخل قلعه دارد، به جاى مانده است. قلعه داراى سردرى بلند در سه طبقه است. چهار برج مدوّر در چهار گوشه بنا ساخته شده است. در ضلع شمالى و جنوبی، حد واسط دو برج کناری، یک برج با قطر کمتر قرار دارد.
یکی از آثار تاریخی بی‌نظیر در روستای ابرندآباد یزد، قلعه ابرند آباد می‌باشد. این قلعه‌ی زیبا توسط ابرند یکی از سرهنگ‌های ایراندخت، دختر خسروپرویز ساخته شده است. می‌گویند هنگامی‌که خسروپرویز یزد را به‌عنوان هدیه به دخترش داد، ایراندخت ابرند را مأمور رسیدگی و سروسامان دادن به املاکش در یزد نمود.
هنگامی‌که کار ابرند در یزد تمام شد در نزدیکی این شهر به روستایی خوش آب‌وهوا برخورد کرد و در آنجا قلعه‌ای ساخت و نام خود را بر آن نهاد. بدین ترتیب نام روستا از ایران آباد به ابرندآباد تغییر یافت. قلعه ابرند آباد در زمینی به مساحت ۵۰۰ مترمربع بنا شده است.
این قلعه تماماً از خشت و گل و در دوطبقه ساخته شده است. سردر قلعه تاریخی ابرند آباد در سه طبقه ساخته شده است. از طبقه اول این بنا تنها یک راهروی کم‌عرض که در چهار بدنه بنا ادامه یافته و دریچه‌هایی به سمت داخل قلعه دارد به‌جا مانده است. چهار برج دایره‌ای شکل در چهارگوشه این بنا ساخته شده است.
در ضلع شمالی و جنوبی این بنا و در میان دو برج کناری یک برج با قطر کمتری نیز بنا شده است. این قلعه تا نیمه‌ی اول قرن دوم هجری همچنان پابرجا بوده و از آن استفاده می‌شده است. هنگامی‌که ابومسلم خراسانی برعلیه حکومت بنی‌امیه قیام می‌کند، احمد محمد زمجى به حکومت یزد و اصفهان می‌رسد. با ورود وى به یزد، اعلا طوفى حاکم اموى یزد فرارى شده و در همین قلعه تحصن می‌کند.
منبع : سیری در ایران
