فرودمایی ( هایپوترمیا ) چیست ؟

انسان موجودی خونگرم است ، یعنی دمای بدنش ثابت است و با تغییر دمای محیط ، دمای بدنش کاهش یا افزایش پیدا نمی کند . در شرایط عادی دمای بدن انسان حدود ۳۷ درجه سانتی گراد است . وقتی بدن به هر علتی در معرض تغغییر دما قرار گیرد ، می کوشد تا با سازو کارهایی همچون :

حفظ حرارت ( کاهش جریان خون پوست و…) و تولید حرارت ( لرز و سوخت و سازو…) تعادل دمایی خود را حفظ کند و دمای بدنش را در حدود ۳۷ درجه سانتی گراد ثابت نگه دارد .

حال اگراین تعادل به هم بخورد ، مثلا بدن در معرض سرمای بیش از حد قرار بگیرد و یا انرژی کافی برای سوخت و ساز نداشته باشد ، دیگر نمی تواند دمای لازم را حفظ کند و دمای بدن اندک اندک افت می کند .

سرما باعث بروز دو اسیب جدی در بدن میشود:یکی کاهش عمومی دمای بدن که به ان فرودمایی یا هیپوترمیا میگویند و دیگری اسیب موضعی به قسمتی از بدن است که آن را یخ زدگی یا فروست بایت می نامیم. به فرو افتادن دمای بدن به زیر ۳۵ درجه سانتی گراد فرودمایی میگوییم.که بر اساس درجه حرارت بدن مصدوم به سه قسمت تقسیم میشود: خفیف (۳۵ تا ۳۲ درجه) متوسط (۳۲تا ۲۸ درجه) شدید (کمتر از ۲۸ درجه سانتی گراد)

عوامل موثر در ایجاد فرودمایی عبارتند از: عوامل اصلی (آب ـ باد ـ سرما) که ترکیب این سه عامل را مثلث فرودمایی می نامیم و عوامل فرعی (ضغف و خستگی ـ گرسنگی ـ استرس و بی خوابی و…..)

افراد پیر و کودکان و بیماران به خصوص بیماران قلبی و مصرف کنندگان داروها و سموم نسبت به فرودمایی حساس ترند. اصول پیشگیری عبارتند از کنترل اضلاع مثلث(رطوبت-باد-سرما) جلوگیری از تکمیل مثلث و کنترل عوامل فرعی. برای کنترل رطوبت باید منابع اب (تعریق-اب و باران-برف)را کنترل کرد.کنترل تعریق با استفاده از لباس مناسب و لایه لایه و استراحت مناسب و به جا میسر خواهد بود. برای کنترل باد استفاده از پوشاک مخصوص ضروری است.

همزمان با این کاهش دما عملکرد دستگاه های مختلف بدن ( مغز، دستگاه گردش خون ، کلیه ها ، ماهیجه ها و…) دچار اختلال می شوند و کم کم با پیشرفت افت دما ، این دستگاه ها که برای فعالیت نیاز به دمای ۳۷ درجه سانتی گراد دارند ، کارکردشان دچار اختلال شدید می شود و یا از کار می افتند.
با شدت گرفتن سرما و طولانی شدن زمانی که بدن در معرض سرما قرار می گیرد، بدن مراحل مختلفی از افت دما را تجربه می کند .

تعریف فرودمایی و انواع آن

کاهش دمای بدن ، به زیر ۳۵ درجه سانتی گراد را فرودمایی می نامند .

فرودمایی را بر حسب میزان دمای بدن به سه دسته تقسیم می کنند :
فرودمایی خفیف : از دمای ۳۵ تا ۳۲ درجه سانتی گراد
فرودمایی متوسط : از دمای ۳۲ تا ۲۸ درجه سانتی گراد
فرودمایی شدید : دمای کمتر از ۲۸ درجه سانتی گراد

باید دقت کرد که این دماها دمای مرکزی بدن فرد آسیب دیده است . به این نکته نیز توجه کنید که ارائه این دسته بندی به این معنی نیست که در دمای ۳۵ تا ۳۷ درجه سانی گراد هیج علامتی وجود ندارد . علاقم فرودمایی به تدریج ظاهر می شوند .

گرچه فرودمایی به طور کلاسیک افت دمای بدن به دمایی پایین تر از ۳۵ درجه سانتی گراد تعریف می شود . این تقسیم بندی از آن جهت اهمیت دارد که درجه فرودمایی شدت آسیب ، نحوه برخورد مصدوم ، نوع درمان و امید به بهبود وی را تغییر می دهد و همان گونه که در ادامه خواهیم گفت شاید بتوان گفت تفاوت فرودمایی خفیف با فرودمایی شدید فاصله زندگی تا مرگ است .

افرادی که بیشتر در معرض خطراند:

این افراد بیشتر در معرض خطر فرودمایی هستند و در شرایط خصر باید از آنها مراقبت بیشتری به عمل آید .
۱-افراد مسن
۲-کودکان به خصوص شیرخواران و نوزادان
۳-بیماران قلبی
۴-مصرف کنندگان مواد مخدر ( از جمله الکل ) و بعضی داروها
۵-کسی که پیش تر دچار فرودمایی شده یا به تازگی درمان ناشی از این آسیب را پشت سر گذارده

منبع : سیری در ایران