روستای ملی چادر شب

قاسم آباد گیلان ، روستای ملی چادر شب

روستای قاسم آباد روستایی از توابع چابکسر، در دهستان اوشیان، واقع در شهرستان رودسر در شرق استان گیلان است. نام قاسم آباد برای ایرانیان همواره یادآور مفهوم شادی و رنگ بوده است.

قاسم آباد رودسر گیلان دهکده ای است واقع در شرق گیلان که قدمتش با کوبش تار و پود زنان و دختران در چله کشی و برآوردن چادرشب های رنگ رنگ عجین گشته و اصالت همین رنگ و قدمت پای گردشگران خارجی را نیز به این دهکده که – پیشتر لباس محلیش آوازه جهانی داشت – باز کرده است.

انواع پارچه های دست بافت رنگارنگ و نیز لباس محلی مردمان این خطه با نوارهای رنگی افقی این روستا را به عنوان مرکزی برای پارچه بافی شهره کرده است. مهم ترین پارچه ای که در این روستا تولید می-شود چادرشب نام دارد.

چادرشب یا به زبان محلی چورشب یا لاوان نوعی پارچۀ پنبه ای، پشمی با ابریشمی است که در استان های گیلان و مازندارن به دست زنان این خطه بر روی دستگاهی دست ساز به نام پاچال به صورت محلی بافته می شود.

با توجه به اشتغال وسیع زنان این خطه به هنر چادرشب بافی، کیفیت و مرغوبیت محصولات تولیدی و اختصاص مراکز مختلف محلی به این هنر دستی، در سال ۱۳۹۷ قاسم آباد به عنوان روستانی ملی چادرشب بافی ثبت شد.

نام قاسم آباد بواسطه لباس قاسم آبادی شهرتی جهانی یافته و پیشتر در جشنواره های بین المللی نیز درخشیده است .قاسم آباد پس از فشتکۀ خُمام، روستای ملی حصیربافی، دومین روستای ملی صنایع دستی در استان گیلان است. اما آمیختگی این هنر با حیات مردمان این خطه، اصالت، نوآوری و خلاقیت، آن را در سال بعد شایستۀ کسب مقامی جهانی نیز کرد.

پس از بررسی ها و بازدیدهای بازرسان سازمان جهانی صنایع دستی، روستای قاسم آباد در بهمن ماه ۱۳۹۸، مقارن با ژانویۀ ۲۰۲۰، با عنوان «روستای جهانی چادرشب بافی» در فهرست روستاها و شهرهای جهانی یونسکو قرار گرفت.

چادرشب های قاسم آباد به دلیل طرح و نقش های بسیار زیبا که عموماً ذهنی باف هستند و بر اساس نقشه بافته نمی شوند، از محبوبیت بسیار زیادی در میان ایرانیان برخوردار است.

از جمله این نقش ها که نامشان تماماً برگرفته از طبیعت است، می توان به شانه گل، قالی گل، گلیم گل، سرو گل، چهل چراغ، طرح پرند و بوته چرخ اشاه کرد که از نخ‌های پنبه‌ای، پشم و ابریشمی خلق می شود.

امروز بسیاری از طرح های اصیل ایرانی برگرفته از گبه ایرانی و دیگر طرح های سنتی در مدهای غربی مورد استقبال واقع شده و موجب اندوه است اگر ما نتوانیم این اصالت و هویت را در پوشش امروزی خویش حفظ و ماندگار کنیم.

در قدیم زنان خطۀ شمال این تولیدات را در هنگام شالیکاری به کمر می بستند، اما امروزه کاربردهای جدیدی از جمله رومیزی، پرده، روتختی و یقه و سرآستین لباس های امروزی مورد استفاده قرار گرفته و در جهیزیه دختران قرار می گیرد.

در حال حاضر ۶۰۰ نفر از زنان این روستا به هنر چادرشب بافی اشتغال دارند و مراکز مختلفی به منظور آموزش، معرفی و ترویج این هنر دستی راه اندازی شده و فعال است، از جمله خانۀ خلاقیت نساجی، کارگاه های چادرشب بافی، فروشگاه های صنایع دستی و نیز موزۀ تخصصی چادرشب بافی. گفتنی است این هنر ۲۰۰۰ ساله علاوه بر قاسم آباد سفلی و علیا در برخی دیگر از روستاهای شرق گیلان و نیز مازندران از جمله بندبن نیز بافته می شود.

منبع : سیری در ایران