روایت شاه اسماعیل که پس از چالدران دیگر نخندید
عکس روی جلد این شماره ما تصویری از “جنگ چالدران” درکاخ چهلستون است که بیشترین تعداد نقاشی های دیواری از دوره صفویه تا قاجار را دارد.
می گویند در جنگ چالدران، زن ها دوشادوش مردانشان در لباس مردانه جلوی لشکر سلطان سلیم ایستادگی کردند.می گویند بعد از این جنگ سلطان اسماعیل از اندوه این ماجرا دیگر نخندید. قهرمان این صحنه نبرد خود شاه اسماعیل است که سوار بر اسب سفید با تاج قزلباش نمایش داده شده است و با شمشیر می جنگد. در قسمت دورتر این تابلو سلطان سلیم عثمانی نیز نمایش داده شده است. این تابلو را هنرمندی به نام صادق الوعد در سال ۱۲۱۰ هجری قمری به سبک زندی- قاجاری کشیده و تنها نقاشی تاری خدار کاخ چهلستون است.قشون ایران در سال وقوع این جنگ ،مجهز به اسلحه سرد مانند شمشیر و تیر و کمان بودند درحالی که قشون عثمانی مجهز به سلاح گرم و توپخانه و سپاهیان بی شمار بود و این نابرابری در نقاشی دیده می شود.در این جنگ که نخستین نبرد دولت صفوی با عثمانی بود، بر اثر کثرت سپاه عثمانی و مجهز بودن به تفنگ و توپخانه، لشکر ایران عقب نشینی کرد و تعداد زیادی از دو طرف کشته شدند. شاه اسماعیل تا حدود همدان عقب نشست و سلطان سلیم تبریز را اشغال کرد ولی به زودی بر اثر مقاومت ملی مجبور شد تبریز و آذربایجان را تخلیه کند.شرکت زنان در جنگ چالدرانازنکات جالب توجه این که برخی مورخان خارجی از شرکت زنان ایرانی در جنگ چالدران سخن گفت هاند. کاترینو زنو ضمن توصیف جنگ چالدران مینویسد: «بانوان ایرانی همراه شوهرانشان مسلح به جنگ م یروند و شریک سرنوشت ایشان م یشوند و مانند مردان م یجنگند. » یکی از مورخانایتالیایی در کتاب «تاریخ امپراطوری عثمانی » در این باره می نویسد: «در میان کشتگان اجساد زنان ایرانی پیدا شد که در لباس مردان به میدان جنگ آمده بودند تا در سرنوشت شوهران خود شریک و در افتخار نبرد سهیم باشند. سلیم بر جرات و دلیری و میهن پرستی ایشان آفرین گفت وفرمان داد با تشریفات نظامی آنان را به خاک سپارند. »
