سبلان، ساوالان و یا سفلون
کوه سبلان که در زبان ترکی آذربایجانی «ساوالان» و در زبان تالشی «سفلون» نامیده می‌شود، از دره قره‌سو در شمال غرب شهر اردبیل شروع شده و در جهت شرقی- غربی به طول ۶۰ کیلومتر و عرض حدود ۴۸ کیلومتر تا کوه قوشه‌داغ در جنوب اهر امتداد می‌یابد و به وسیله این کوه به ارتفاعات قره‌داغ متصل می‌شود. کوه سبلان بر سه شهر اردبیل، اهر و مشکین‌شهر مشرف است. این کوه در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی مشگین شهر و در فاصله حدود ۴۰ کیلومتری شهر اردبیل قرار دارد.
سبلان سومین قله بلند ایران و یک کوه آتشفشانی غیرفعال است. ارتفاع بلندترین قله آن به نام «سلطان ساوالان» به ۴۸۱۱ متر می‌رسد. در جبهه غربی قله سلطان ساوالان و در کنار جان‌پناه سنگی به شکل عقاب قرار دارد که در طول زمان به نماد کوه سبلان تبدیل شده است. این قطعه سنگ که به واقع اعجاز طبیعت می‌باشد، به شکل عقابی است که نشسته و سر را به جانب شرق چرخانده است
مراتع سبلان از بهترین مراتع طبیعی ایران است. دامنه‌های سبلان، برخلاف سهند که کمی سنگلاخی است، دارای خاک نرم و حاصلخیز است و علف‌های مرغوب و پرارزشی در آن رشد می‌کنند.
سبلان به خاطر آبگرم‌های طبیعی دامنه کوه، طبیعت تابستانی زیبا، دریاچه زیبا در قله کوه، مورد توجه دوستداران طبیعت می‌باشد همچنین از آنجایی که تمام قلل سبلان در ایام سال پوشیده از یخ و برف‌های دائمی می‌باشند، در این منطقه یک پیست اسکی به نام «الوارس» وجود دارد که مورد توجه گردشگران است.
کوه سبلان مقدس‌ترین کوه ایران است. گفته می‌شود مزار یکی از پیامبران، در قله سبلان قرار دارد و بنا بر باورهای مردم، این مزار، مزار زردشت است. در متون کهن فارسی نیز به رابطه سبلان و زردشت اشاره شده و آنجا را مکان نیایش و عبادت زردشت می‌دانند. یکی از نشانه‌های تقدس سبلان، سوگند به آن است. نام سبلان هنوز یکی از مهم‌ترین سوگندهای ساکنان اطراف کوه و عشایر کوچنده شاهسون به شمار می‌آید. اهالی باور دارند که وقتی نام سبلان برده می‌شود به ویژه وقتی به آن سوگند یاد می‌کنند، مار از شکارش دست می‌کشد.
منبع: سیری در ایران
