یکی از محصولات صنایع دستی با قدمتی ۸۰۰ ساله در شهر یزد، ایکات یا به گویشی دیگر دارایی است.
ایکات که ماخوذ از واژه مالایی منجیکات است و در فارسی دارایی نامیده می شود، روشی است کهن در بافت پارچه های منقش با رنگ پذیر کردن نخها پیش از بافت تا به تدریج همزمان با عملیات بافت، نقش نیز نمودار شود.
در ایران از گذشته های دور این شیوه در مناطق مختلف وجود داشته، ولی در حال حاضر دارایی تنها در کارگاه های محدودی در شهر یزد بافته می شود که هم اکنون تعداد هفت کارگاه دارایی بافی در این شهر دایر است و تنی چند از صنعتگران هنرمند این شیوه، بافت را حفظ نموده اند.
ایکات بر سه نوع ایکات تار، ایکات پود و ایکات دو گانه بوده که در هر سه روش وقت گیرترین کار، بستن و رنگ زدن و گشودن نخ هاست که مقدار بستن از اندازه و ظرافت نقش تبعیت می کند.
در خصوص مقایسه وضعیت این صنعت در گذشته و حال گفتنی است: تا چند سال پیش برای بافت ایکات در یزد از ابریشم طبیعی و رنگ های طبیعی استفاده می شد، اما امروزه از ابریشم مصنوعی یا نخ ویسکوز استفاده می شود.
کاربردهای آن در گذشته بیشتر در جهیزیه عروس و جزو وسایل سرمایه‌ای و از دارایی‌های عروس روتختی، رومیزی، بقچه، سوزنی و رولحافی بوده است اما امروزه، با توجه به هزینه زیاد تولید این کالا و وقت زیادی که صرف آن می شود، تولید آن مقرون به صرفه نیست و این صنعت از رونق افتاده است.
در ایران فقط یزد به شیوه سنتی به تولید دارایی به عنوان رومیزی‌های سنتی می پردازد.
دارایی دارای چند طرح محدود است اما برای بافت آن از رنگ‌های تندی مانند زرد، سبز، قرمز و … استفاده می‌شود که انتخاب این رنگ‌های گرم و تند نیز خود نیاز به مهارت و تجربه دارد.
نقش پارچه دارایی، نقشی است که در هنر سنتی ایران به چلیپا موسوم است و سابقه این نقش در هنر سنتی ایران به چندین هزار سال می‌رسد.
یادآور می شود: دارایی بافی در فهرست میراث ناملموس ملی به ثبت رسیده است.
مجله اینترنتی گردشگری سپاهان (کوله)
آناهیتا جعفری
