مدرسه صدر بازار، یکی از مدارس علمیه اصفهان با سابقه و بنای تاریخی است که با همت مرحوم «محمدحسین خان صدر اصفهانی»، صدر اعظم فتحعلی خان قاجار در قطعه زمینی در حدود ۹۰۰۰ متر در اواسط نیمه اول قرن سیزدهم ساخته شده است. مدرسه صدر در بازار بزرگ، واقع شده، این اثر در تاریخ ۱۷ خرداد ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۲۶۹۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مدرسه علمیه صدر
مدرسه علمیه صدر بین سال‌های ۱۲۲۰ تا ۱۲۲۹ قمری با الگوگیری از مدرسه چهارباغ در یک طبقه پایه‌گذاری و در طبقه اول ۵۸ حجره و شش حجره هم در طبقه دوم بنا شد. این مدرسه در مرکز بازار گلشن یا همان بازار جارچی باشی در مجاورت مسجد دارالشفا و بازار نجارها قرار گرفته است.
مرحوم صدر در مدت بیست و نه سال حکومت و صدارت خدمات فراوانی انجام داد و موقوفات زیادی از خود به یادگار نهاد و آثار ارزشمندی بنیاد کرد مانند بنای مدرسه صدر در نجف که به مدرسه صدرالاعظم معروف است. مدرسه صدر بازار در بازار بزرگ و مدرسه صدر خواجو در خیابان چهارباغ خواجو.
مدرسه صدر موقوفه مرحوم صدر
مرحوم صدر این است که موقوفات فراوانی نیز برای اداره و پایداری این مدارس وقف کرد که تعداد آنها قابل توجه است. در باره بخشش، ایثار و تواضع حاج محمدحسین خان در برابر علماء و سادات و دیگر فضایل برجسته اش داستان ها گفته اند که یک نمونه آن را طبسی در کشکول خود آورده است.بذل و بخشش های او در نوع خود بی نظیر بود، یک نمونه بارز آن بخشش جالب او در بستر بیماری بود که به مرگ وی منتهی شد.
هنگامی که مرحوم صدر در بستر بیماری افتاد، دستور داد آنچه از مال دنیا تحت تملک اوست همه را بین فقرا تقسیم کنند.صدر پس از یک عمر خدمت، سرانجام روز چهارشنبه ۱۳ صفر ۱۲۳۹ قمری در عهد فتحعلی شاه در تهران درگذشت. مدرسه صدر در یک قرن اخیر از نظر موقعیت علمی و اجتماعی، مهم‌ترین مدرسه‌ی علمیه اصفهان بوده است. از زمان تأسیس مدرسه صدر تاکنون تعداد زیادی از مجتهدین و فقهای بزرگ و حکماء و فلاسفه و ادباء جلیل القدر در این مدرسه تحصیل علم نموده و یا تدریس و تألیف داشته اند.
معماری مدرسه صدر
در سه طرف، ایوان بزرگ با سقف بلند به عنوان مدرسه ساخته شد. در طرف غربی مدرسه به جای ایوان، کتابخانه‌ای در زمان آیت الله خراسانی تأسیس گشت. شکل حجره‌ها و ایوان‌های جلوی آنها و مدرسه‌ها (ایوان‌های بزرگ با سقف بلند) و حیاط بسیار وسیع و باغچه‌های متناسب و نسبتاً بزرگ، بسیار جالب و نشانه بلندنظری و همت والای بانی مدرسه است.
معماری، طرح و نقشه مدرسه موجب جلب توجه و از آثار هنر و اندیشه و ابتکار مردم باهوش و هنرمند و مبتکر اصفهان در نیمه اول قرن سیزدهم می‌باشد. همچنین درختان کاج کهن و بسیاربلند بر زیبایی مدرسه افزوده است.
در سال ۱۳۶۶ شمسی طرح طبقه فوقانی و احداث بیش از چهل باب حجره و ایوان‌های مقرنس شده و سه باب مدرسه در زوایای فوقانی همچنین ساختمانی در سه طبقه با زیربنای تقریبی ۳۰۰۰ مترمربع به منظور کتابخانه و سالن اجتماعات تهیه و اجرا گردید. کتابخانه مدرسه صدر بازار که به جای کتابخانه قدیمی تأسیس شد با حدود ۲۰۰۰۰ هزار جلد کتاب حوزوی و متنوع و بیش از ۱۰۰۰ نسخه کتاب خطی و چاپ سنگی، گنجینه‌ای گرانبها را در خود جای داده است.
از سال ۱۳۸۶ شمسی نیز با همت مدیر مدرسه حجت الاسلام تمنایی و با درآمد حاصل از موقوفات مدرسه، تعمیرات اساسی و قابل توجهی انجام شد.
سنگاب نفیسی را حاج محمدابراهیم در سال ۱۲۷۵ قمری وقف مدرسه نموده که هم‌اکنون در ایوان غربی قرار دارد. در لبه این سنگاب با خط خوش نستعلیق این بیت را نقش کرده‌اند:
می نوش آب و لعنت حق بر یزید کن جان را فدای مرقد شاه شهید کن
