نکاتی در خصوص قراردادهای مسافرتی
آیا می‌دانید هنگام مراجعه به دفاتر خدمات مسافرتی و عقد قرارداد سفر چه نکاتی را باید رعایت کنید تا دچار مشکل نشوید؟
آیا تا به حال با تورهای مسافرتی سفر کرده‌اید؟ اگر جواب شما به‌این سوال مثبت باشد،به یکی از‌این دو نتیجه رسیده اید:
الف) یا از این‌گونه سفرها رضایت دارید و از‌این به بعد مشتری همیشگی این تورها خواهید بود و پیدا کردن دوستان جدید را به سفر با خودروی شخصی ترجیح می‌دهید
ب) و یا از شنیدن نام تورهای گروهی بدن شما به لرزه می‌افتد و هنوز هم حسرت از دست دادن پول خود را می‌خورید
اگر از دسته اول باشید که هیچ، ولی اگر از افراد گروه دوم هستید حتماً می‌خواهید بدانید چه اقداماتی باید انجام می‌دادید تا حالا افسوس آن سفر را نخورید. سفری که ممکن است هزینه آن گزاف و امکاناتش نامطلوب بوده باشد. اما به راستی هنگام تصمیم‌گیری در خصوص انتخاب این نوع سفرها به چه نکاتی باید توجه کرد که خاطره خوش آن همیشه ماندگار باشد؟
الف) چگونه از معتبر بودن آژانس مسافرتی اطلاع حاصل نمائیم؟
برگزاری هرگونه تور (گشت) در داخل، برگزاری تورها به مقاصد خارج از کشور در ردیف اصلی فعالیت دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی دارای مجوز فعالیت تاسیس و بهره برداری از سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بوده و فقط این دفاتر مجاز به فعالیت تورگردانی هستند، لذا ورود سایر اشخاص حقیقی و حقوقی و همچنین دستگاه‌ها و نهادهای دولتی و خصوصی به امور تورگردانی ممنوع بوده و از نظر سازمان مزبور بعنوان دفاتر غیر مجاز و دخالت در کار دفاتر و شرکتهای خدمات مسافرتی و جهانگردی محسوب شده و متخلفین به مراجع قضایی معرفی می‌شوند، لذا تبلیغ و راه اندازی هر گونه تور مسافرتی بدون داشتن مجوز فعالیت بند «ب» خلاف قانون توسعه صنعت گردشگری بوده و متخلفان به حبس تعزیری، جریمه نقدی و پلمپ مکان فعالیت محکوم و برای همیشه از حق داشتن دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی محروم خواهند شد.
بنابراین مسافران هنگام سفر با تور باید به یک نکته مهم توجه کنند که‌این دفاتر حتماً دارای مجوز باشند چرا که دفاتر خدمات مسافرتی مجاز استانداردهای لازم را دارند و تنها با داشتن این موارد به آنها مجوز اعطا می‌شود.
ضمن‌اینکه اگر تخلفی توسط‌این دفاتر صورت بگیرد، مسافر تحت حمایت سازمان بوده و بنا به صلاحدید سازمان ضمانت نامه آنها به نفع مسافر توقیف خواهد شد. شما تورهای مسافرتی را از میان آگهی روزنامه‌ها ویا از طریق دوستان و آشنایان خود پیدا می‌کنید. اما به یاد داشته باشید که روزنامه‌ها هیچ تعهدی نسبت به صحت و سقم آگهی‌های چاپ شده خود ندارند.
پس برای جلوگیری از پیش آمدن هر مشکل احتمالی ابتدا با کارشناسان گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تماس بگیرید و برای اولین قدم از مجاز بودن فعالیت آژانس مورد نظر خود اطمینان حاصل کنید.این کار شما حسن بزرگی دارد، زیرا اگر بعد از سفر برای شما مشکلی پیش آید این سازمان می‌تواند آژانس مجوزدار را بازخواست و حق شما را مسترد کند.
ولی اگر آژانس منتخب شما غیر مجاز باشد فقط از طریق قانونی و شکایت به مراجع حقوقی می‌توانید پرونده خود را دنبال کنید. شما می‌توانید بدون هیچگونه معطلی اطلاعات مورد نیاز خود را از سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان محل اقامت خود دریافت کنید. به یاد داشته باشید که مثلاً در تهران در حدود ۹۵۰ دفتر خدمات مسافرتی فعالیت دارد و پیدا کردن یک آژانس متعبر امر بسیار ساده‌ای است.
ب) چند نوع قرارداد تور وجود دارد:
ذکر این نکته ضروری است که اصولاً در بخش تور دو نوع قرارداد وجود دارد نوع اول قراردادی که بین آژانس‌های مسافرتی و مسافران منعقد می‌گردد و نوع دوم قراردادی است که بین آژانس‌های مسافرتی و مجریان یا کارگزاران تورهای مسافرتی انعقاد می‌یابد.یکی از مشکلات موجود در بخش گردشگری کشور عدم انعقاد قراردادهای نوع دوم می‌باشد بدیهی است در صورت بروز هر گونه مشکل در این خصوص آژانس طرف قرارداد با مسافران
(آژانس ثبت کننده) پاسخگو خواهد بود. به هر حال آنچه برای شما از اهمیت بسزائی برخوردار است آشنائی با انواع قراردادهای نوع اول می‌باشد. بنابر این در این بخش به توضیح‌این مهم خواهیم پرداخت.
با توجه به سفر انتخابی ، سه نوع قرارداد تورهای داخلی، خارجی و کشور امارات پیش روی شما قرار خواهد گرفت.
۱) قرارداد تورهای داخلی:
این قرارداد در دو صفحه تنظیم شده است که در صفحه اول آن مشخصات دقیق متقاضیان و همچنین جزئیات سفر ذکر شده و در صفحه دوم قرارداد مقررات سفر در ۱۳ بند پیش‌بینی شده است و در آن موضوعاتی مانند همراه داشتن شناسنامه عکس‌دار ، لغو تور در صورت نرسیدن به حدنصاب ۱۵ نفر و… را می‌بینیم. اگر‌این قرارداد را به طور دقیق مطالعه کنید به احتمال قوی مشکلی نخواهید داشت.
نکته مهم در مورد تورهای گروهی این است که قیمت آن بنابر نوع خدمات ، توافقی است و سازمان متولی، مانند چند سال گذشته بر قیمت‌ها نظارتی ندارد. تا سال ۸۲ قیمت تورهای ارائه شده باید به تصویب سازمان ایرانگردی و جهانگردی می‌رسید اما در سال ۸۳ ریاست وقت سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری این دستور العمل را لغو کرد.
به عقیده کارشناسان امور گردشگری مراجعات مکرر دفاتر خدمات مسافرتی برای تایید قیمت تورها علاوه بر‌اینکه باعث بی اعتباری پروانه فعالیت می‌شد، کارشناسان مربوطه را با مشکلات متعدد مواجه می‌ساخت.
۲) قرارداد تورهای خارجی به غیر از امارات متحده عربی:
در صورتی که قصد سفر با تورهای خارج از کشور به غیر از امارات را داشته باشید، قرارداد را در سه صفحه و ۲۴ بند مشاهده می‌کنید، این قراردادها نسبت به تورهای داخلی جزئیات بیشتری دارد و در آنها ذکر شده است که تا دو هفته قبل از پرواز باید تمام مبلغ تور را تسویه کنید و علاوه بر آن تأمین هزینه‌های ارزی بر عهده شما است .
دریکی از بندهای قرارداد تأکید شده است که در صورت انصراف از سفر بسته به‌اینکه در چه مرحله‌ای قبل از سفر قصد انصراف داشته باشید از ۱۰ درصد تا ۵۰درصد مبلغ تور جریمه می‌شوید.
در اینجا ذکر این نکته لازم است که بعضی از آژانس‌های مسافرتی برای پایین آوردن هزینه سفرهای گروهی اقدام به پیش‌خرید هتلها ، بلیط‌های هواپیما و غیره می‌کنند که اصطلاحاً به آن «چارتر» می‌گویند.
در این موارد قوانین کنسل کردن تورها با شرایط عادی متفاوت بوده و گاهی جریمه کنسلی تور تا ۱۰۰ درصد محاسبه می‌گردد. بنابر این بهتر است در این موارد پس از تصمیم قطعی برای سفر، اقدام به ثبت نام نمایید. در قراردادها ارائه ضامن معتبر بر حسب نیاز ، عدم تعهد آژانس در خصوص صادر نکردن روادید از سوی سفارتخانه‌ها ، الزام رعایت شئونات اسلامی نیز آمده است.
یک نکته مهم دیگر در این میان به چشم می‌خورد و آن خودداری از بازگشت به کشور پس از سفر است یعنی شما با یک تور به کشوری می‌روید اما به هر دلیل برنمی‌گردید که در‌این صورت ضمانت نامه‌ای که در اختیار دفتر خدمات مسافرتی است به این دلیل ضبط می‌شود.
نکته مهم: اگر قصد سفر گروهی به کشورهای عضو شینگن، انگلستان،ایالات متحده، کانادا، استرالیا، ژاپن و مصر را داشته باشید به خاطر بسپارید که دفاتر خدمات مسافرتی باید برای اجرای این تورها مجوز لازم را دریافت کرده باشند.
آنها باید نوع خدمات خود را به سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ارائه کنند و‌این سازمان نیز در صورت داشتن صلاحیت آژانس مربوطه مجوز برگزاری تورها را صادر می‌کند.
۳) قرارداد تورهای خارجی مربوط به کشور امارات متحده عربی:
قرارداد تورهای امارات متفاوت است قرارداد ارائه خدمات مسافرتی کشور امارات متحده عربی نیز در سه صفحه تنظیم شده است. در بخش ویزای این قرارداد شرایط نوع درخواست ویزا، مبلغ آن، اعتبار ویزا و عدم تعهد دفاتر به تأخیر صدور ویزا ذکر شده است.
اما یکی از مهمترین موارد‌این قرارداد مرفوض شدن ویزا از طرف دولت امارات است به‌این معنی که اگر دولت امارات به هر دلیل به شما ویزا ندهد، دفتر خدمات مسافرتی در این‌باره هیچ تعهدی ندارد و با ارائه ویزای مرفوضی هزینه آن را دریافت می‌کند.
توجه کنید که بر اساس قانون این کشور همراه داشتن داروهای کدئین دار جرم محسوب و با شما برخورد می‌شود و در نتیجه از بردن این داروها جداًً خودداری کنید.
ج) هنگام عقد قرارداد تور چه نکاتی را باید در نظر داشت:
قرارداد منعقده فیمابین شما و آژانس ثبت نام کننده می‌بایست حتماً دارای مهر آژانس و امضاء مدیر ویا نماینده آن باشد.
چنانچه لازم است هنگام ثبت نام در تور و عقد قرارداد وجهی از طرف شما به آژانس ثبت نام کننده پرداخت گردد به یاد داشته باشید که حتماً در ازای پرداخت وجه، رسید معتبر که بر روی ورقه سربرگ دار و ممهور به مهر آژانس ثبت نام کننده است دریافت دارید.
در صورتیکه تور مورد نظر شما نیاز به ویزا دارد و برای اخذ آن لازم است پاسپورت شما در اختیار آژانس ثبت نام کننده قرار گیرد حتماً در ازای ارائه پاسپورت، رسید معتبر که بر روی ورقه سربرگ دار ممهور به مهر آژانس ثبت نام کننده است دریافت دارید.
به توضیحات شفاهی آژانس ثبت نام کننده که در رابطه با شرح خدمات تور انتخابی شما ارائه می‌گردد اکتفا ننمائید و هر آنچه گفته می‌شود را در متن قرارداد لحاظ نمائید.
این حق شماست که از برنامه سفر قبل از ثبت نام آگاهی داشته باشید بنابراین هنگام عقد قرارداد آنرا از آژانس ثبت نام کننده بخواهید.
بر اساس مقررات سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بیمه کردن تمامی‌مسافران شرکت کننده در تور الزامی می‌باشد بنابر این از بیمه بودن خود هنگام ثبت‌نام اطلاع حاصل نموده و از آژانس ثبت نام کننده بخواهید که در قرارداد به آن اشاره نماید.
برگزاری جلسه توجیهی قبل از اجرای برنامه سفر در مسیرهای دور ضروری بوده و می‌بایست توسط آژانس مجری اجرا گردد.
داشتن راهنمای تور (تورلیدر) از ضروریات هر تور بوده و می‌بایست‌این مهم در قرارداد مربوطه لحاظ گردد.
در تورهای زمینی نکات ذیل را مورد توجه قرار دهید:
از آنجا که عقد قرارداد در خصوص کلیه تورها با هر قیمت و خدمات الزامی‌است و آژانس‌ها و مراکز ارائه دهنده خدمات گردشگری ملزم به عقد قرارداد با مسافر هستند، لذا توصیه می‌گردد ضمن توجه به نکات زیر، از آژانس ثبت نام کننده بخواهید تا آنها را در قرارداد تور لحاظ نماید:
تاریخ و روز رفت و برگشت، نوع خودرو و در صورت امکان شماره صندلی مسافران
محل صرف صبحانه و نوع آن مثلاً صبحانه بصورت بوفه عرضه می‌گردد یا پکیج بسته بندی شده مسافری
مشخصات هتل و یا هتل‌های اقامت با قید ستاره و یا درجه آن
نوع اتاق و مدت اقامت
محل (محل‌های) سوار شدن مسافرین و ساعت حضور ایشان در محل.
اگر تور دارای وعده‌های غذائی (ناهار، عصرانه و یا شام) ، نوع غذا، محل مصرف آن و چگونگی سرو، قید شود
مکان‌های مورد بازدید و قید این نکته که هزینه ورودیه‌ها به عهده چه کسی است (مسافر یا آژانس برگزار کننده)
وجود راهنمای تور که دارای کارت معتبر از سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری باشد
از دیگر توصیه‌های مهم به مسافران تورهای داخلی بویژه تورهای یک روزه:
همراه داشتن کفش و لباس مناسب براساس وضعیت آب و هوای شهر و استانی که قصد سفر به آن را دارید.
همراه داشتن وسایل شخصی نظیر لیوان، حوله، مسواک، دمپایی، کلاه و عینک آفتابی (در فصل تابستان و زمستان)
جدا نشدن از گروه در گشتهای گروهی و از راهنما در گشتهای انفرادی.
همراه داشتن شماره موبایل راننده و راهنمای تور
همراه داشتن شناسنامه ویا کارت شناسایی و نیز شماره تلفنی که بتوان در مواقع اضطراری با بستگان شما تماس حاصل نمود
د) اگر به هر دلیلی گردشگران به مشکل برخورد کردند، چه اقداماتی باید انجام دهند:
بر اساس مقررات اگر هر مسافر قبل و بعد از سفر ، چه از نظر کیفیت تور و چه از نظر نوع خدمات ارائه شده ناراضی باشد، می‌تواند به سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان محل اقامت خود مراجعه نموده، طرح دعوی نماید. بنابراین اگر در طول سفر مشکلی داشتید از برخورد با مسئولین تورها اجتناب ورزیده، از طریق سازمان متولی پرونده را پیگیری نمائید. در‌این صورت شما می‌بایست پس از مراجعه به سازمان موصوف نسبت به تکمیل فرم شکایت از قبل طراحی شده اقدام و تقاضای رسیدگی نمائید.
معمولاً سازمان پس از دریافت شکایت ، در کوتاه‌ترین زمان ممکن نسبت به تشکیل جلسه کارشناسی در خصوص رسیدگی به شکایت دریافتی اقدام می‌نماید.در جلسه مزبور آژانس دار، مسافر یا وکیل قانونی وی، نماینده حقوقی سازمان، مسئول امور دفاتر و دو نفر از کارشناسان انجمن‌های صنفی‌ایران و استان حضور داشته و به شکایت مطروحه رسیدگی می‌کنند و بعد از انجام بررسی‌های کارشناسی، رأی لازم صادر می‌شود که الزام آور خواهد بود. بدیهی است اگر قرارداد کتبی (تیپ سازمانی) را در اختیار داشته باشید و ثابت کنید که خدمات استاندارد را دریافت نکرده‌اید، حتماً خسارت وارده به شما جبران خواهد شد.
بنابراین با توجه به موارد یاد شده برای داشتن سفری راحت و بدون دغدغه با دفاتر مورد تأیید سازمان سفر کنید تا خاطرات خوش یک سفر ماندگار از یادتان فراموش نگردد.
منبع : سیری در ایران
