راهنمای سفر نوروزی از یزد به شیراز
شیراز شهر شعر و شاعری با هوایی آکنده از بوی معطر بهار نارنج و برخورداری از باغهای زیبای ایرانی و همچنین مردمانی خوش خلق، یکی از بهترین مقاصد گردشگری ایران است.
کمتر کسی پیدا میشود که با شیراز و اماکن گردشگری زیبا و مشهور آن آشنا نباشد. بازدید از حافظیه، سعدیه، باغ ارم، باغ دلگشا، باغ عفیف آباد و اصلا خود شهر شیراز، انگیزهای قوی برای سفر به این شهر زیبا و تاریخی هستند. بهترین زمان سفر به شهر سعدی و حافظ اردیبهشت ماه است؛ زیرا در این زمان عطر بهارنارنج شما را سرمست میکند.
در این مطلب قصد داریم از یزد به شیراز سفر کنیم و با عبور از شهرهای تفت، ابرکوه، صفاشهر و مرودشت از جاذبههای شاخص این شهر دیدن کنیم و سفر خود را با شیرازگردی به پایان برسانیم؛ بنابراین خود را برای یک سفر لذتبخش آماده کنید. البته این برنامه سفر جادهای تنها همانند سایر مطالب مشابه دیگر تنها یک پیشنهاد است و میتوانید متناسب با برنامه و زمان خود تغییراتی در آن ایجاد کنید. به هر حال خوشحال میشویم شما نیز ما را در این سفر یاری کنید.
روز اول
اولین مقصد شما شهر تفت است. توصیه میکنیم ساعت ۷ صبح از یزد به سمت این شهر حرکت کنید. یزد ۵۰ کیلومتر با تفت فاصله دارد و طی کردن این مسیر تقریبا یک ساعت طول میکشد.
توصیه میکنیم پس از رسیدن به تفت به سرعت از این شهر عبور نکنید و اندکی در آن توقف کنید. پیشنهاد میکنیم این شهر را بدون بازدید از مسجد شاه ولی ترک نکنید.
تفت به طور کلی به دو بخش سردسیر و گرمسیر تقسیم میشود و بخش سردسیر که در کنار ارتفاعات شیرکوه واقع شده به دلیل برخورداری از میزان مناسبی از نزولات جوی، یکی از مناطق ییلاقی استان یزد محسوب میشود. در ضمن به ارتفاع بالای این شهر از سطح دریا به بام استان یزد هم شهرت دارد. تفت دارای آثار تاریخی بسیار زیادی را در خود جای داده که نشان از قدمت زیاد آن است.
مسجد شاه ولی
کمتر شهری را میتوان یافت که دارای مسجدی متعلق به قرن هشتم هجری قمری باشد. از جذابیتهای هنری و تاریخی مسجد شاه ولی میتوان به سنگ مرمر محراب مسجد با نقوش گل و بوته و کندهکاریهای زیبای آن، در چوبی بسیار ظریف و زیبای آن که چند نقطه از آن مزین به نام حضرت محمد است و نورگیر بالای محراب با گچبری فوقالعاده زیبا اشاره کرد. این مسجد دارای یک گرمخانه برای اقامه نماز در فصل زمستان و یک قسمت تابستانی است. این بنای تاریخی به ثبت ملی هم رسیده است.
- نشانی: تفت، محله بازار
- ساعات بازدید: در طول روز
- مدت زمان بازدید: نیم ساعت
توصیه میکنیم پس از بازدید از این مسجد کمنظیر به سمت یکی از جاذبههای زیبای شهر تفت یعنی چشمه تامهر حرکت کنید.
چشمه تامهر
چشمه تامهر از اوایل بهار تا اوایل مهر با آب زلال و گواری خود پذیرای مهمانان شهر کویری تفت است و به دلیل خنک بودن هوای منطقه، تفرجگاهی مناسب برای فرار از گرمای طاقتفرسای تفت است. تامهر فصلی بوده و آب آن تا اوایل ماه مهر حجم نسبتا خوبی دارد؛ اما پس از آن تا میزان چشمگیری کاهش پیدا میکند. دلیل نامگذاری این چشمه به تامهر نیز همین موضوع است. وجود کوههای مرتفع و چشمانداز سرسبز زیبایی این چشمه را مضاعف کرده است.
نشانی: ۶ کیلومتری جنوب شرقی یزد
مدت زمان بازدید: یک ساعت
بهترین زمان بازدید از این چشمه: اوایل بهار تا اوایل مهر
فاصله تا جاذبه قبلی: ۱۸ دقیقه (۱۶٫۱ کیلومتر)
بهتر است پس از بازدید از این چشمه و استفاده از آب گوارای آن و تماشای طبیعت دلانگیز آن، به سمت روستای طرزجان حرکت کنید تا آب و هوای سرد و کوهستانی را در منطقه کویری تجربه کنید و از تماشای قلههای پوشیده از برف لذت ببرید.
روستای طرزجان
بیشتر افراد تصور میکنند که استان یزد، استانی کاملا خشک و کویری است که تا حدود زیادی هم تصور درستی است؛ اما در نزدیکی شهر یزد روستایی به نام طرزجان است که در دل درهای وسیع قرار دارد که با ورود به آن شگفتزده میشوید؛ زیرا این روستا که در دامنههای جنوب شرقی شیرکوه واقع شده، دارای آب و هوایی کاملا سرد و کوهستانی بوده و قلههای پوشیده از برف منطقه برفخانه، زیبایی این روستا را وصفناپذیر کرده است. برفهای کوههای منطقه برفخانه در گذشته آب شرب مردم منطقه را تامین کرده است.
طبیعت زیبا، مزارع و باغات سرسبز و رودخانه خروشان این روستا دل کندن از آن را سخت میکند؛ جذابیتهای این روستای کهن چند صد ساله به زیباییهای طبیعی آن ختم نمیشود، وجود آثار باستانی متعدد در این روستا از جمله مسجد جامع آن با سرستونهای چوبی ۷۰۰ ساله و همچنین وجود چناری که قطر تنه آن ۱٫۵ متر است، از دیگر جذابیتهای این روستا محسوب میشود؛ بنابراین توصیه میکنیم بازدید از این روستا را هرگز از دست ندهید.
- نشانی: تفت، بخش مرکزی، دهستان شیرکوه
- مدت زمان بازدید: یک ساعت
- بهترین زمان بازدید: تابستان
- فاصله تا جاذبه قبلی: ۵۴ دقیقه با خودرو (۵۴ دقیقه)
توصیه میکنیم پس از بازدید از این روستای حیرتانگیز به تفت بازگشته و از عمارت و باغ صدری (نمیر تفتی) نیز بازدید کنید.
باغ صدری (نمیر تفتی)
باغ صدری نیز یکی از جاذبههای زیبای شهر تفت محسوب میشود که قدمت آن به گفته اهالی شهر به چهارصد سال میرسد. یکی از ویژگیهای معماری این باغ، وجود بادگیر دوطبقه بر فراز عمارت اصلی آن است. در جلوی عمارت اصلی باغ یک حوض سنگی به وسعت ۵۰۰ متر مربع است که حدودا ۹۵ فواره در خود جای داده است. در ضمن در انتهای باغ نیز یک آسیاب بادی جلب توجه میکند.
نشانی: خیابان امام خمینی، محله گلابدان
ساعات بازدید:۸ الی ۲۴
مدت زمان بازدید: یک ساعت
فاصله از جاذبه قبلی: ۲۶ دقیقه با خودرو (۲۳/۷ کیلومتر)
پیشنهاد ناهار
در صورت تمایل برای صرف ناهار در رستوران میتوانید ناهار را در رستوران سنتی همین باغ با فضایی سنتی و دلنشین میل کنید.
پیشنهاد می کنیم پیش از اینکه تفت را به سمت مقصد بعدی خود یعنی ابرکوه ترک کنید، بازدیدی هم از آبشار زیبای درگهان یا دره گاهان این شهر داشته باشید.
آبشار درگاهان
زیباییهای طبیعی اطراف تفت به چشمه تامهر و روستای طرزجان ختم نمیشود. آبشار فصلی درگاهان یا درهگاهان با ارتفاع ۲۰ متر در دامنههای شیرکوه نیز یکی از جاذبههای طبیعی تفت است. مناسب بودن صخرههای کنار آبشار برای صخرهنوردی، پوشش گیاهی نسبتا انبوه اطراف آن، ایجاد تفرجگاهی مناسب در مجاورت آبشار و خنک بودن هوای اطراف آن باعث شده است هر ساله گردشگران زیادی از این آبشار دیدن کنند. بهترین زمان بازدید از این آبشار، اوایل بهار تا اواخر تابستان است.
آبشار درگاهان که در جنوب غربی تفت واقع شده، نیز همانند چشمه تامهر و روستای طرزجان، مکانی مناسب برای فرار از گرمای طاقتفرسای تفت است و برای رسیدن به آن باید ابتدا به سمت جاده ابرکوه حرکت کرده و سپس باید جاده فرعی منتهی به آبشار را طی کنید. طول این جاده کمتر از پنج کیلومتر است و در مسیر آن آبنماهای زیبایی با آب جاری تعبیه شدهاند که زیبایی خاصی به جاده بخشیدهاند. در ضمن۵۰۰ متر انتهای مسیر را نیز باید با پای پیاده طی کنید.
- نشانی: جنوب غربی تفت و در قسمت ورودی شهر از سمت استان فارس
- بهترین زمان بازدید از آبشار: اوایل بهار تا اواخر تابستان
- مدت زمان بازدید: یک ساعت
- فاصله تا جاذبه قبلی: ۱۱ دقیقه با خودرو (۹/۳ کیلومتر) به اضافه ۶ تا ۷ دقیقه پیادهروی
طبق برنامه باید در حدود ساعت ۱۴:۴۰ از سمت آبشار دره گاهان به سمت ابرکوه حرکت کنید. ابرکوه ۱۳۶ کیلومتر با این آبشار فاصله دارد و طی کردن این مسیر تقریبا یک ساعت و ۴۰ دقیقه طول میکشد؛ بنابراین تقریبا باید ساعت ۱۶:۲۰ دقیقه به ابرکوه برسید.
ابرکوه یکی از شهرهای باستانی استان یزد بوده که قدمت آن طبق اسناد تاریخی حتی از یزد هم بیشتر است. وجود بیش از چهارصد اثر تاریخی که ۱۲۳ مورد از آنها به ثبت ملی رسیده، موجب شده این شهر به عنوان یکی از ۱۴ شهر گردشگری نمونه ایران انتخاب شود. بافت تاریخی این شهر واقعا توجه هر گردشگری را به خود جلب میکند.
توصیه میکنیم قبل از ورود به ابرکوه، از قلعه روستای شهر اسب آن بازدید کوتاهی داشته باشید.
قلعه روستای شهر اسب
قلعه روستای شهر اسب که متعلق به دوران قاجار بوده، از معدود ابنیه تاریخی استان یزد است که بخش اعظمی از بافت آن هنوز سالم باقی مانده است. وسعت این قلعه که یکی از آثار تاریخی مهم شهرستان ابرکوه محسوب میشود، ۱۷۰۰۰ متر مربع است. کوچهها و خانههای این قلعه عظیم به صورت شطرنجی ساخته شدهاند و اکثر خانهها در طرفین کوچهها بنا شدهاند.
با افزایش جمعیت ساکنان قلعه، حصاری در فاصله ۲۵۰ متری از نخستین حصار ساخته شده و خانههای جدید زیادی در میان این دو حصار بنا شده و به این ترتیب ساختمان قلعه توسعه داده شده است. این دو حصار در مجموع دارای ۱۶ برج هستند.
- نشانی: شهرستان ابرکوه، بخش مرکزی، دهستان تیرجرد، روستای شهر اسب
- ساعات بازدید: در طول روز
- مدت زمان بازدید: ۱۵ الی ۲۰ دقیقه
بهتر است پس از بازدید از این قلعه تاریخی با شکوه به سمت مسجد جامع ابرکوه حرکت کنید.
مسجد جامع ابرکوه
مسجد جامع ابرکوه یکی از قدیمیترین ابنیه ابرکوه است که متعلق به دوران تیموریان بوده و در سال ۷۶۸ هجری قمری ساخته شده است. سردر ورودی این مسجد ارتفاع زیادی دارد و در ضلع جنوبی آن شبستانی با طاق مقرنسهای زیبا بنا شده است. این مسجد که تماما از خشت خام و به سبک چهار ایوانی ساخته شده، دارای پنج محراب است که یکی از ویژگیهای منحصربهفرد این بنا محسوب میشود.
یکی از پنج محراب این مسجد دارای گچبریها، نقوش اسلیمی و کتیبههای زیبایی است. از چهار محراب دیگر سه محراب دیگر از جنس سنگ مرمر و یک محراب نیز با کاشی ساخته شده است. محراب اصلی این مسجد که دارای دو ستون تزئینی زیبا است، اکنون در بخش گنجینههای اسلامی موزه ملی ایران در معرض نمایش است.
- نشانی: میدان امام حسین
- ساعات بازدید: در طول روز
- مدت زمان بازدید: یک ساعت
- فاصله از جاذبه قبلی: ۱۰ دقیقه با خودرو (۶/۵ کیلومتر)
بهتر است پس از بازدید از این مسجد که متعلق به قرن هشتم هجری قمری است، به سمت خانه تاریخی صولت که اکنون موزه مردمشناسی ابرکوه است، حرکت کنید.
خانه تاریخی صولت
خانه تاریخی صولت هم یکی دیگر از آثار به جا مانده از دوره قاجار در ابرکوه بوده که به ثبت ملی هم رسیده است. از ویژگیهای این بنا میتوان به ستونهای گچبری شده با نقوش اسلیمی و گل و بوته زیبا و برجسته اشاره کرد. پس از عبور از سردر خانه به راهرویی میرسیم که به ورودی اصلی آن منتهی میشود. بر فراز ورودی اصلی برج مراقبت مرتفعی نیز دیده میشود.
از آثار نمایش داده شده در این موزه مردمشناسی میتوان به تفنگ، تپانچه، نسخ خطی، اشیای تزیینی، ابزار مورد استفاده برای کشاورزی، استحمام و روشنایی و سایر اشیای مورد استفاده در زندگی روزمره میشود. قدیمیترین آثار نمایش داده شده در این موزه متعلق به دوران اوایل اسلام است
- نشانی: خیابان باهنر، محله دروازه میدان
- ساعات بازدید: ۹ الی ۱۹
- مدت زمان بازدید: یک ساعت
- فاصله از جاذبه قبلی: ۲ دقیقه با خودرو (۴۰۰ متر)
توصیه میکنیم پس از بازدید از این خانه تاریخی سری هم به یخچال خشتی ابرکوه بزنید
یخچال خشتی
یکی دیگر از ابنیه تاریخی به جا مانده از دوران قاجار در ابرکوه، یخچال خشتی این شهر است که در ورودی آن ساخته شده است. ارتفاع یخچال خشتی ابرکوه ۱۲ متر است و عمق آن نیز همین مقدار است. این بنا در گذشته برای ذخیرهسازی یخ و استفاده از آن در تابستان مورد استفاده قرار میگرفته است. در طراحی ساختار این بنا و استفاده از مصالح مختلف، به پایین بودن دمای فضای داخلی برای جلوگیری از ذوب یخها توجه ویژهای شده است. این بنا از بخشهای مختلفی همچون دیوارهای سایهدار، حوض، انبار یخ و گنبد پله پله تشکیل شده و در ساخت آن از مصالحی همچون گل، خشت خام، سنگ، چوب و آهک استفاده شده است.
- نشانی: جنب خیابان اردیبهشت
- ساعات بازدید: در طول روز
- مدت زمان بازدید: ۱۵ دقیقه
- فاصله از جاذبه قبلی: با خودرو ۸ دقیقه (۳ کیلومتر)
در صورت تمایل میتوانید پس از بازدید از یخچال خشتی به سمت سرو ابرکوه که یکی از پیرترین موجودات زنده دنیا است، حرکت کنید.
سرو ابرکوه
قدمت این سرو بسیار کهن که زمانی شهرت جهانی داشته، ۴۵۰۰ سال است؛ البته برخی از دانشمندان ژاپنی قدمت این درخت را ۸۰۰۰ سال تخمین زدهاند. محیط تنه این درخت با قطر ۴ متر روی زمین ۱۸ متر بوده و ارتفاع آن نیز ۲۵ تا ۲۸ متر است. این درخت مسنترین درخت ایران و دومین درخت مسن جهان است. سرو ابرکوه به عنوان یکی از آثار ملی طبیعی ایران نیز به ثبت رسیده است.
- نشانی: جنوب غربی ابرکوه
- ساعات بازدید: در طول روز
- مدت زمان بازدید: ۵ الی ۱۰ دقیقه
- فاصله از جاذبه قبلی: ۵ دقیقه با خودرو (۲/۴ کیلومتر)
پیشنهاد اقامتگاه
یکی از مزایای ابرکوه این است که هتلها و مراکز اقامتی این شهر سنتی هستند و گردشگران با اقامت در این مراکز اقامتی علاوه بر لذت بردن از فضای دلنشین سنتی، با معماری منطقه نیز آشنا میشود. یکی از این مراکز اقامتی خانه تاریخی آقازاده ابرکوه است که با ۲۰۰ سال قدمت متعلق به دوران قاجار است. این خانه در سال ۱۳۹۶ به عنوان هتل مورد بهرهبرداری قرار گرفت. ویژگیهای معماری این خانه مانند گچبریهای زیبا و شیشههای رنگی آن هر گردشگری را مجذوب خود میکند. این هتل سنتی در خیابان باهنر، کوچه باهنر ۱۹ واقع شده است.
البته هزینه اقامت در این هتل تقریبا بالا است و چنانچه میخواهید هزینه کمتری برای اقامتگاه بپردازید، اقامتگاه بومگردی تیزک واقع در شمال غربی ابرکوه (انتهای خروجی تیزک در جاده کمربندی)، اقامتگاه بوگردی سرو کهنسال در کنار سرو کهنسال ابرکوه یا اقامتگاه بومگردی سالار ابرکوه واقع در محله درب قلعه، کوچه جنب تکیه، گزینههای خوبی برای اقامت شما هستند. هر سه اقامتگاه دارای فضای سنتی بسیار زیبایی هستند؛ اما امکانات آنها در حد هتل نیست.
روز دوم
در روز دوم سفر خود باید ابرکوه را به مقصد صفاشهر ترک کنید. فاصله این دو شهر ۱۱۴ کیلومتر است و مسافت زمانی بین این دو شهر نیز یک ساعت و ۱۹ دقیقه است. بهتر است ساعت ۷ صبح حرکت خود را به سمت صفاشهر آغاز کرده و پس از رسیدن به این شهر، مسیر خود را به سمت پاسارگاد ادامه دهید. صفاشهر ۱۳۳ کیلومتر با پاسارگاد فاصله دارد و برای رسیدن به پاسارگاد باید ۱ ساعت و ۳۴ دقیقه رانندگی کنید.
پاسارگاد
پاسارگاد در واقع یک شهر تاریخی به جا مانده از سلسله هخامنشی و ایران باستان است که در شهرستانی به همین نام واقع شده است. این مجموعه از آرامگاه کوروش کبیر (مهمترین اثر تاریخی مجموعه) و ایران، مسجد پاسارگاد (یکی از قدیمیترین مساجد ایران که در سال ۶۰۲ هجری قمری ساخته شده است) باغ ایرانی پاسارگاد (که به نوعی نخستین باغ ایرانی است)، مجموعه سلطنتی پاسارگاد که شامل کاخ بار عام کوروش و کاخ تشریفات (در ضمن تندیس انسان بالدار نیز در بخش قرار دارد) و … میشود، آتشکده پاسارگاد، آرامگاه کمبوجیه، آبنماهای شاهی، دژ داریوش، کاروانسرای مظفری در نزدیکی آرامگاه کوروش، محوطه مقدس (محل برگزاری آیینهای مذهبی هخامنشیان) و تنگ بلاغی (اصلیترین مسیر مواصلاتی تختجمشید به پاسارگاد) که مکانی باصفا نیز است، تشکیل شده است؛ البته این آثار تاریخی در کنار یکدیگر نیستند و کمی با هم فاصله دارند؛ اما از طریق مسیر آسفالته میتوانید به راحتی به تمام آنها دسترسی داشته باشید.
نشانی: ۲ کیلومتری شمال غرب مرودشت، دشت مرغاب
ساعات بازدید: در طول روز
مدت زمان بازدید: دو ساعت
بهتر است پس از بازدید از شهر تاریخی پاسارگاد به سمت مرودشت که تنها ۱/۹ کیلومتر با این مجموعه فاصله دارد، حرکت کنید و ناهار را در این شهر میل کنید.
مرودشت پس از شیراز دومین شهر بزرگ استان فارس است و با سرعت بالایی در حال رشد و گسترش است. آثار تاریخی و کاخهای زیادی از دوران هخامنشی در مرودشت باقی مانده است و میتوان گفت که ابنیه تاریخی آینهای تمام نما از تاریخ، شکوه و عظمت سلسله هخامنشی و ایران باستان هستند.
پیشنهاد ناهار
بهتر است قبل از شروع بازدید از جاذبههای مرودشت، ابتدا ناهار را در یک رستوران مناسب میل کنید. مجموعه غذایی کارن واقع در بلوار تخت جمشید یا رستوران سپید واقع در بزرگراه شیراز، پارسه جزو رستورانهای خوب این شهر هستند. اگر هم اهل فست فود هستید فستفود چنچنه واقع در خیابان انقلاب را به شما توصیه میکنیم. اگر هم دوست دارید ناهار را در یک باغ رستوران در یک فضای سنتی و طبیعی میل کنید، باغ رستوران پارسیان تخت جمشید واقع در جاده اختصاصی تخت جمشید جنب پاسگاه تخت جمشید گزینه خوبی است.
فاصله زمانی پاسارگاد با رستوران کارن ۷ دقیقه (۴/۸ کیلومتر) با فست فود چنچنه ۶ دقیقه (۲ کیلومتر) و با رستوران سپید ۱۱ دقیقه (۲/۳ کیلومتر) و با رستوران پارسیان تخت جمشید ۱۱ دقیقه (۷/۶ کیلومتر) است. چنانچه قصد دارید پس از صرف ناهار از تخت جمشید بازدید کنید، رستوران پارسیان تخت جمشید کمترین فاصله را با این مجموعه تاریخی بینظیر است. توصیه ما هم این است که ابتدا از تخت جمشید بازدید کنید.
تخت جمشید
شاخصترین اثر تاریخی مرودشت تخت جمشید بوده که توصیف آن در چند خط واقعا دشوار است. تخت جمشید نمادی ارزنده از شکوه، قدرت، نبوغ و هنر ایرانیان باستان است و با وجود اینکه تنها خرابهای از از این بنا باقی مانده است، ارزش تاریخی آن به قدری زیاد است که در فهرست میراث جهانی یونسکو هم به ثبت رسیده است و میتوان آن را بهشت باستانشناسان نیز نامید.
معماری و آرایش نقوش تخت جمشید هنوز هم الهامبخش معماران است و در ساخت بسیاری از ساختمانهای مهم ایران از جمله ساختمان صندوق بانک ملی ایران، سردر دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، هتل بزرگ داریوش، ساختمان شماره ۹ وزارت امور خارجه و چندین ساختمان دیگر به این سبک ساخته شده است. یادگار ارزشمند کوروش و داریوش کبیر پس از ۲۵۰۰ سال مقاومت در برابر حوادث مختلف همچنان پابرجا است که تا گواهی غیرقابل انکار از شکوه و عظمت ایرانیان باستان برای نسل حاضر و آینده باشد. نقوش حک شده بر پیکره این گنج تاریخی بخشی از تاریخ، سنن و آیینهای هخامنشیان را به تصویر کشیدهاند.
این مجموعه بقایای از مهمترین کاخهای سلسله هخامنشی را خود جای داده است که از میان آنها میتوان به کاخ آپادانا (کاخ اختصاصی داریوش) کاخ تجر (کاخ اختصاصی کوروش) کاخ هدیش (کاخ اختصاصی خشایار شاه) کاخ صد ستون (کاخی به وسعت ۴۶۰۰۰ متر مربع که سقف آن بر صد ستون استوار شده است) کاخ شورا، کاخ اردشیر یکم و کاخ ملکه و آثار دیگر همچون دروازه ملل، آرامگاه اردشیر دوم، خزانه شاهی و تل تختجمشید اشاره کرد. در ضمن در دل این کاخها موزهای به نام موزه تختجمشید ایجاد شده است که با ورود به آن گویی در زمان سفر کردهاید و پا به ایران دوران هخامنشی گذاشتهاید.
حیف است که تختجمشید را بدون دیدن این موزه ترک کنید. معماری این موزه با ارزش هم الهامگرفته از معماری کاخهای هخامنشی است. در حقیقت این موزه قدیمیترین بنای ایران است که به موزه تبدیل شده است.
نشانی: ۱۰ کیلومتری شمال شرق مرودشت
ساعات بازدید: بهار و تابستان ۸ الی ۱۸:۳۰، پاییز و زمستان ۸ الی ۱۸
مدت زمان بازدید: ۳ ساعت
فاصله از رستوران پارسیان تخت جمشید: ۲ دقیقه (۲ کیلومتر)
توصیه میکنیم پس از بازدید از تخت جمشید به سمت مجموعه تاریخی نقش رجب حرکت کنید که دربردارنده نقوش برجستهای است که در آنها مراسم تاجگذاری اردشیر بابکان، بنیانگذار سلسله ساسانیان و فرزندش شاپور اول به تصویر کشیده شده است.
نقش رجب
نقوش برجسته این مجموعه از سه بخش تشکیل شدهاند. در بخش اول واقع در شمال محوطه شاپور اول، دومین پادشاه ساسانیان را سوار بر اسبی قوی هیکل میبینیم و در کنار او ۹ تن از بزرگان حضور دارند که ظاهرا برای امر مهمی در کنار یکدیگر جمع شدهاند.
در بخش دوم نقوش که مجلس دوم نامیده شده است مراسم تاجگذاری اردشیر بابکان به تصویر کشیده است که در آن هشت مرد، زن و کودک حضور دارند و یک روحانی زرتشتی در حال اعطای تاج به شاه است. در بخش سوم نقوش که مجلس سوم نام دارد، نیز مراسم تاجگذاری شاپور یکم، فرزند اردشیر بابکان نمایش داده شده است. در این بخش از نقوش شاپور یکم را در سوار بر اسب میبینیم که در حال گرفتن تاج خود از روحانی بزرگ زرتشتی است و او هم سوار بر اسب به تصویر کشیده شده است.
- نشانی: ۳ کیلومتری شمال تخت جمشید
- ساعات بازدید: شش ماهه اول سال: ۷:۳۰ الی ۲۰، شش ماهه دوم سال: ۸ الی ۱۸
- مدت زمان بازدید: نیم ساعت
- فاصله از جاذبه قبلی: ۸ دقیقه (۶/۷ کیلومتر)
توصیه میکنیم پس از بازدید از نقش رجب به سمت مجموعه تاریخی نقش رستم حرکت کنید تا بیشتر با تاریخ سلسله مقتدر هخامنشیان آشنا شوید.
نقش رستم
در این مکان نقوش برجستهای در دل صخرهها حک شده است که بخشی از دوران تاجگذاری و بر تخت نشستن اردشیر بابکان و پیروزی شاپور اول بر امپراطوری پر قدرت رم را به تصویر کشیده است. در ضمن آرامگاه ابدی پادشاهان قدرتمند همچون داریوش کبیر، خشایارشاه و داریوش دوم نیز وجود دارد؛ البته هیچ راه ورودی به داخل آرامگاهها وجود ندارد.
اثر دیگری که در این مجموعه توجه گردشگران را به خود معطوف میکند، کعبه زرتشت است که زمانی کتاب مقدس اوستا و گنجینههای درباری در آن نگهداری میشده است.
نشانی: ۶ کیلومتری تخت جمشید، روستای زنگی آباد
ساعات بازدید: بهار و تابستانها ۷:۳۰ الی ۱۸:۳۰، پاییز و زمستان ۸ الی ۱۸
مدت زمان بازدید: ۴۰ دقیقه
فاصله از جاذبه قبلی: ۴ دقیقه با خودرو (۲/۷ کیلومتر)
توصیه میکنیم قبل از حرکت از نقش رستم به سمت شیراز، بازدید کوتاهی هم از شهر تاریخی استخر داشته باشید که در دوران ایران باستان جزو باشکوهترین و بزرگترین شهرهای ایران بوده است
شهر تاریخی استخر
در حال حاضر تنها ویرانههایی از شهر تاریخی استخر باقی مانده که شامل دروازه سنگی، ستونها و دیوارههای سنگی میشود. این شهر تا پایان دو سلسله هخامنشیان و ساسانیان یکی از شهرهای باشکوه ایران باستان بوده، اما با حمله اعراب به ایران سرنوشت این شهر هم تغییر کرد. با تصرف استخر به دست اعراب و قتل عام مردم ایران، این شهر نابود شد و به تاریخ پیوست.
- نشانی: ۷ کیلومتری شمال تخت جمشید
- ساعات بازدید: در طول روز
- مدت زمان بازدید: ۱۵ الی ۲۰ دقیقه
- فاصله از جاذبه قبلی: ۷ دقیقه (۵/۵ کیلومتر)
بازدید از شهر تاریخی استخر حدودا تا ساعت ۱۸ طول میکشد و سپس باید این شهر تاریخی را به سمت مقصد نهایی خود، شیراز ترک کنید. فاصله این مکان تا شهر زیبای شیراز ۶۰/۴ کیلومتر است و طی کردن این مسیر تقریبا یک ساعت طول میکشد.
شیراز به قدری جذاب است که سفر به آن برای هر فردی خاطرهای فراموشنشدنی رقم خواهد است. باغهای این شهر که هر کدام بهشتی کوچک در میان شهر هستند، خانههای تاریخی آن که هر کدام شاهکاری از معماری و هنری هستند، مساجد زیبا، کهن و بعضا منحصر بهفرد و موزههای متنوع آن، شیراز را به شهری ایدهآل برای مسافران داخلی و خارجی تبدیل کرده است.
به دلیل اینکه روز سختی را پشت سر گذاشتهاید، پیشنهاد میکنیم پس از ورود به شیراز در ابتدای شهر بازدید کوتاه سی دقیقهای یا یک ساعته از دروازه قرآن و مقبره خواجوی کرمانی داشته باشید و پس از آن هتل یا اقامتگاه مناسبی انتخاب کنید تا پس از یک شب استراحت و خواب کافی، برای یک شیراز گردی مفصل کاملا آماده شوید.
دروازه قرآن و مقبره خواجوی کرمانی
اکثر مسافران به سادگی از کنار این دو بنا عبور میکنند، اما حتما مدت کوتاهی در کنار این دو جاذبه توقف کنید. قسمت فوقانی این بنای طاقیشکل با آیاتی از قرآن تزئین شده و اتاقکی کوچک با پنجرههای مشبک در بالای آن ساخته شده که در قدیم محل نگهداری قرآن بوده است. قسمتهایی از بنا نیز با کاشیهای هفت رنگ تزئین شده و دو ورودی کوچک نیز در دو طرف دروازه واقع شده است.
کمی بالاتر از دروازه قرآن به آرامگاه خواجوی کرمانی، یکی از شاعران نامدار شیراز در قرن هشتم میرسیم که در کنار آن بوستان زیبایی ایجاد شده که آب نمای موزیکال زیبایی در آن ایجاد شده و ساختار پلهای آن موجب شده بازدیدکنندگان بتوانند نمایی زیبا از شیراز از ارتفاع نسبتا زیاد را مشاهده میکنند. در ضمن چشمهای مصفا نیز از کنار مقبره میگذرد که محیط با طراوتی را ایجاد کرده است. مقبره این شاعر نامدار در فضایی باز و در میان یک سکو قرار دارد. کمی بالاتر از این مقبره که در دامنه کوه صبوی واقع شده است، سه غار وجود دارد که یکی از آنها محل عبادت خواجوی کرمانی بوده است، در غار دیگری که کمی بالاتر قرار دارد، یک مقبره قرار دارد و در کنار نقش برجسته جنگ شیر و رستم که یکی از خوانهای شاهنامه است، دیده میشود.
پیشنهاد اقامتگاه
چنانچه قصد انتخاب یک هتل لوکس و گرانقیمت را دارید، هتل چمران واقع در بلوار چمران، هتل بزرگ شیراز واقع در ورودی شمالی شیراز، دروازه قرآن و هتل زندیه واقع در بلوار هجرت، نرسیده به ارگ کریمخان انتخابهای خوبی هستند؛ اما چنانچه قصد اقامت در یک هتل میانرده را دارید، هتل ساسان واقع در خیابان زند، خیابان انوری یا هتل ارگ شیراز واقع در خیابان تختی، انتخابهای خوبی هستند. چنانچه نمیخواهید هزینه زیادی را برای محل اقامت خود بپردازید، هتل صدرا واقع در خیابان زند، خیابان رودکی یا مهمانپذیر حیدری واقع در خیابان لطفعلی خان زند، جنب کوچه مسجد نصیرالملک یا مهمانپذیر پیام شیراز پشت ارگ کریم خان، خیابان ۲۲ بهمن گزینههای مناسبی هستند.
روز سوم
باغ ارم یکی از نمادهای اصلی شیراز محسوب میشود و پیشنهاد میکنیم بازدید از جاذبههای شیراز را با بازدید از این باغ ایرانی فوقالعاده زیبای ارم که بخشی از آن باغ گیاهشناسی است، آغاز کنید. بهتر است ساعت ۸ صبح برای بازدید از این باغ از هتل خارج شوید.
باغ ارم
به جرات میتوان گفت ارم، بهشتی کوچک و کم نظیر در شیراز است و زیبایی آن چنان محسور کننده است که هر گردشگری را شیفته خود میکند و دل کندن از آن واقعا دشوار است. باغ ارم نمونهای بی بدیل از یک باغ ایرانی بوده و نام آن در فهرست میراث فرهنگی یونسکو نیز به ثبت رسیده است. وارد باغ که میشوید عمارت اصلی باغ نظر شما و استخر بسیار بزرگ ۳۳۵ متر مربعی مقابل آن که با چهار نخل بسیار بزرگ و زیبا احاطه شده است، نظر شما را به خود جلب میکند.
یکی دیگر از زیباییهای معماری این باغ، جوی آبی است که از جلوی استخر آغاز میشود و در قسمت میانی باغ چندین نهر دیگر برای سیراب کردن کل باغ از آن منشعب شده است. وجود گلهای بسیار زیبا، درختان سروناز سر به فلک کشیده در اطراف این جویهای روان، زیبایی آنها را دو چندان کرده است.
این باغ مکانی رویایی برای عاشقان گل و گیاه است؛ زیرا با ورود به آن وارد بهشتی میشوید که تنوع گیاهی آن شما را حیرت زده است. وجود درختان غیرمثمر در باغ نظیر درختان سروناز (بلندترین درخت سروناز شیراز با ارتفاع ۳۵ متر در این باغ وجود دارد)، بید مجنون، کاج و درختان مثمر مانند نارنج، زردآلو، گلابی و غیره. گلهای پبازدار مانند گل آلاله و شیپوری، گلهای رونده، درختچههای زینتی، گیاهان حصاری مانند شمشاد، درختچههای زینتی، بوته های دائمی گلدار، انواع مختلف گیاهان و گلهای گلخانهای که برخی از آنها به صورت اختصاصی در باغ ارم پرورش داده میشوند، این باغ را به باغی بی نظیر در ایران و کم نظیر در جهان تبدیل کرده است.
عمارت اصلی باغ که در سه طبقه ساخته شده، نیز نظر هر بینندهای را به خود جلب میکند. در طبقه اول بنا حوضخانه زیبایی وجود دارد که آب نمایی زیبا در مرکز آن واقع شده و نهر آبی نیز از میان میگذرد که تا استخر جلوی عمارت کشیده است. ستون سنگی کندهکاری شده حوضخانه و کاشیکاری رنگینی که دیوار و کف آن را پوشانیدهاند، زیبایی خاصی به این بنا بخشیدهاند. وجود دو ایوان گسترده در طبقه دوم و سوم عمارت با ستونهای زیبای خود که نمونه آنها در تخت جمشید نیز وجود دارد، از دیگر ویژگیهای معماری این عمارت زیبا هستند.
همچنین وجود نقاشیهای شگفتانگیز و ارزشمند روی سقف بنا که دربردازنده تصاویری از کاخهای اروپایی و شکارگاهها هستند، در کنار طرحهای اسلیمی و گل و بوته نقاشی شده بر روی نقش، عمارت اصلی باغ ارم را به نگینی بی همتا و شاهکاری جاودانه از معماری ایران در قلب یک باغ نادر تبدیل کرده است.
پیشنهاد میکنیم باغ ارم را بدون خوردن فالوده شیرازی و بازدید از موزه سنگ و گوهر دریای نور که بیش از ۱۴۰ نوع سنگ و گوهر زیبا و کمیاب در آن به نمایش گذاشته شده است، ترک نکنید.
همچنین میتوانید با پرداخت هزینهای اندک با پوشیدن لباس سنتی شیرازیها و ثبت تصاویری جالب از خود و خانواده خود، خاطره بودن در باغ ارم را ماندگار کنید.
- نشانی: خیابان ارم، نزدیک مجموعه دانشگاه شیراز
- ساعات بازدید: دو ماه اول سال یکسره ۸ الی ۲۰، ۱۰ ماه بعدی ۸ الی ۱۳ و عصرها ۱۴:۳۰ الی ۱۷
توصیه میکنیم پس از بازدید از باغ ارم، به سمت یکی دیگر از باغهای ایرانی شیراز، یعنی باغ دلگشا حرکت کنید.
باغ دلگشا
اگر میخواهید هوایی آکنده از عطر بهار نارنج را استشمام کنید و تصاویری فوق العاده زیبا در کنار شکوفههای درخت بهارنارنج و پرتقال را ثبت کنید. از اواخر فروردین تا اواسط اردیبهشت از باغ دلگشا که یادگاری ارزشمند از دوران ساسانی است، بازدید کنید. وجود درختان نخل، سرو، نارنج و کاج به همراه نهرهای جوشان و خروشان و چندین حوض زیبا در این باغ حقیقا دلگشا، بازدید از آن را اجتنابناپذیر میکند. کوشک ساخته شده در میان با دیوارهای آینهکاری شده و حوض سنگی مقابل خود، نیز از دیگر جذابیتهای این باغ است.
در ضمن بازدید از موزه باغ که در آن ۵۰ نمونه از رادیوهای قدیمی نفتی به نمایش گذاشته شده است، خالی از لطف نیست. اشیای تاریخی، یک نمونه قرآن تاریخی و نفیس متعلق به دوران سلجوقی که روی پوست آهو نوشته شده است، کلکسیون سکه، تمبر و کبریت و نقشههای ایران در ادوار مختلف تاریخی، از دیگر آثار به نمایش گذاشته شده در این موزه هستند.
- نشانی: دامنه کوه فهندژ، شمال شرقی شیراز، انتهای خیابان بوستان، جنب آرامگاه سعدی
- ساعات بازدید: ۷:۳۰ الی ۲۳ (یکسره). این باغ در روزهای سوگواری ذکر شده تعطیل است.
- مدت زمان بازدید: یک ساعت
- فاصله تا جاذبه قبلی: ۱۲ دقیقه با خودرو (۶/۷ کیلومتر)
بهتر است پس از بازدید از این باغ زیبا، از آرامگاه سعدی که در نزدیکی باغ دلگشا است، بازدید کنید.
آرامگاه سعدی یا سعدیه
سعدی، ستاره درخشان و بی بدیل ادب پارسی، از خود میراث جاودانهای باقی گذاشته است که تا ابد نسل به نسل منتقل خواهد کرد. با بازدید از آرامگاه سعدی، با یک تیر دو نشان میزنید؛ زیرا هم قدم زدن در فضای این آرامگاه با گل و گیاهان زیبا لذتبخش است و هم خواندن اشعار این شاعر شکرشکن باعث جلای روح شما میشود.
محوطه آرامگاه همچون باغهای ایرانی با درختان و گلها و دو حوض در دو طرف بنا و یک حوض در مقابل آرامگاه اصلی، به زیبایی تمام آراسته شده است. سازه اصلی ساختمان آرامگاه با سنگ سفید و کاشیکاریهای رنگین زیبا تزیین شده است. گنبد لاجوردی بنا که همچون نگین فیروزهای در میان محوطه خودنمایی میکنند، بر دیوارهای مرمرین قدبرافراشته بنا استوار گردیده است. هشت ستون سنگی باشکوه در جلوی بنا نیز بر عظمت این بنا که نمونهای مثالزدنی از نبوغ و هنر ایرانیان در معماری است، افزودهاند. قبر این یگانه شخصیت ادب و فرهنگ پارسی نیز در میان عمارت هشت ضلعی بنا قرار دارد. هفت کتیبه نیز در هفت ضلع بنا دیده میشود که منقش به بخشی از اشعار گوهربار شیخ اجل از کتابهای گلستان و بوستان او هستند.
از دیگر جذابیتهای این مکان میتوان به قنات سعدیه اشاره کرد که در عمق ده متری زیر آرامگاه وجود دارد و آب آن در مسیر خود به حوض ماهی میریزد. در گذشته مردم شیراز معتقد بودند که آب حوض ماهی شفابخش بوده و انسان را در برابر بیماریهای مختلف مصون نگه میدارد. برخی از مردم در گذشته بر این باور بودهاند هر فردی لباسش را در این حوض بشوید، از شر بیماریها در امان خواهد ماند.
برخی نیز معتقد بودند این آب سحر و جادو را باطل میکند و حتی برخی از کشاورزان کمی از آن را در مزارع خود میریختند تا آفات از آنها دور شوند. حتی این حوض قداست مذهبی هم داشته است و مردم نذر خود را که معمولا آش بوده است، در کنار آن میپختند و نامههای خود به امام زمان را نیز در این حوض میانداختند. در حال حاضر هر سال شب چهارشنبه سوری زنان و مردان در کوچهای در نزدیکی آرامگاه سعدی به نام کوچه حمام سعدی در آبی که از حوض ماهی جاری میشود، آب تنی میکنند و این کار به یکی از رسوم شیرازیها تبدیل شده است. کاشیکاریهای زیبای این حوض نیز نظر هر گردشگری را به خود جلب میکند.
یکی از حقایق جالب در مورد این حوض این است که معمولا مردم برای برآورده شدن حاجات خود سکهای در آن میاندازند. این کار در ظاهر یک عمل خرافی به نظر میرسد؛ اما ریشه آن به یکی از باورهای زرتشتیان باز میگردد که آب را مظهر پاکی میدانستهاند و معتقد بودهاند که با بخشش بخشی از مال خود به آب، خانه و زندگی آنها با برکت خواهد شد و در حقیقت با این کار مانند مسلمانان نذر خود را ادا میکردهاند.
- نشانی: انتهای خیابان بوستان، مجاور باغ دلگشا
- ساعات بازدید: شش ماه اول سال ۷:۳۰ الی ۲۲ و شش ماهه دوم سال ۸ الی ۲۰:۳۰
- مدت زمان بازدید: یک ساعت
- فاصله تا جاذبه قبلی: با خودرو ۴ دقیقه، پیاده ۱۶ دقیقه (۱/۳ کیلومتر)
پیشنهاد ناهار
چنانچه میخواهید ناهار را در یک رستوران خوب و با کیفیت میل کنید، رستوران بینالمللی هفت خوان واقع در بلوار جدید قرآن، نبش کوچه هفدهم انتخاب بسیار خوبی است. چنانچه میخواهید ناهار را در یک رستوران سنتی میل کنید، رستوران صوفی واقع در بلوار ستارخان، روبری اداره مسکن و شهرسازی را به شما پیشنهاد میکنیم. رستوران باغ راز نیز یکی از رستورانهای شیک و با کیفیت شیراز واقع در قصر دشت بلوار شاهد است. رستوران پات واقع در چهارراه پارامونت نیز رستورانی با کیفیت با قیمتی مناسب است؛ البته فاصله این رستوران با آرامگاه سعدی کمی زیاد است. رستوران سنتی دهلیز واقع در خیابان ساحل غربی، بالاتر از دانشگاه هم غذاهای باکیفیت با قیمت مناسب عرضه میکند.
چنانچه تصمیم دارید پس از صرف ناهار از حافظیه بازدید کنید، رستوران هفتخوان را به شما توصیه میکنیم؛ زیرا هم فاصله بسیار کمی با آرامگاه حافظ دارد و هم اینکه انواع مختلف غذاها از جمله کبابها، غذاهای گیاهی، دریایی و فستفود در آن سرو میشود. در این رستوران ۵ رستوران و دو کافیشاپ در حال فعالیت هستند و هر طبقه مختص یک رستوران است. در صورتی که به این رستوران رفتید کباب بره، فسنجان و ته چین آن را از دست ندهید. در ضمن در این رستوران موسیقی زنده نیز اجرا میشود
فاصله زمانی آرامگاه سعدی با رستوران هفتخوان ۱۰ دقیقه ( ۴/۳ کیلومتر)، با رستوران صوفی ۲۰ دقیقه (۹/۵ کیلومتر)، با رستوران باغ راز ۲۳ دقیقه (۱۳/۹ کیلومتر) و با رستوران پات ۲۰ دقیقه (۸ کیلومتر است) است.
توصیه میکنیم پس از صرف ناهار و کمی استراحت، شیراز گردی خود را با بازدید از آرامگاه حافظ ادامه دهید.
آرامگاه حافظ یا حافظیه
وقتی وارد حافظیه میشویم و قدم به قدم به مزار لسان الغیب نزدیک میشویم، گویی لحظه به لحظه از جهان مادی دور میشویم و خود را در جهان دیگری مییابیم. حافظه یکی از اماکن محبوب برای دوستداران شعر و ادب پارسی بوده و در مناسبهای مختلف مانند جشن تحویل سال نو افراد زیادی در این آرامگاه عرفانی گرد هم جمع میشوند. در این مکان علاوه بر حافظ چند شاعر دیگر نیز برای همیشه آرام گرفتند که مزد مردم جایگاه والایی داشتهاند.
آرامگاه حافظ از چندین بخش مختلف تشکیل شده است که شامل محوطه جنوبی (ورودی آرامگاه)، سالنی به طول ۵۶ متر با بیست ستون سنگی به ارتفاع ۵ متر، محوطه شمالی که آرامگاه حافظ در آن قرار دارد و محوطه غربی (محوطهای متشکل از یک فضای سبز کوچک و حوض) و محوطه شرقی که در آن دیواری بلند با چهارده طاقنما دیده میشود و در پشت آن چندین آرامگاه خانوادگی وجود دارد. بخشی از آرامگاه حافظیه نیز به آرامگاه خاندان قوام تبدیل شده است. در این بخش در سمت چپ رواقی متشکل از بیست ستون، اتاق بزرگی دیده میشود که آرامگاه قوام السلطنه است. در کنار این اتاق، ۶ اتاق دیگر نیز به چشم میخورد که سه اتاق آرامگاه است و در سه اتاق دیگر هنرمندانی زبردست از جمله نقاشان، مینا کاران و معرقکاران به خلق آثار زیبای خود میپردازند.
بنای اصلی آرامگاه با گنبد سبز رنگ خودکه بر پنج ستون سنگی ۵ متری استوار گردیده است، خودنمایی میکند. در زیر سقف نیز هشت بیت غزل حافظ که بر سنگهای یکپارچه نقش بسته شده است، نظر هر فردی را به خود جلب میکند. بنای آرامگاه به طور کلی نماد خورشید است و گنبد بنا هم کلاه درویشان را در ذهن بینندگان تداعی میکنند.
- نشانی: شمال شهر شیراز. حد فاصل چهارراه حافظیه و چهارراه ادبیات
- ساعات بازدید: شش ماه اول ۷:۳۰ الی ۲۲:۳۰ و شش ماه دوم سال ۸ الی ۲۱:۳۰
- مدت زمان بازدید: یک ساعت
- فاصله از رستوران هفت خوان: با خودرو ۴ دقیقه (۱/۶ کیلومتر)
پیشنهاد میکنیم پس از بازدید از حافظیه و کسب فیض از حضرت حافظ، از باغ جهاننما، یادگاری ارزشمند از دوران زندیه که در نزدیکی حافظیه واقع شده است، نیز بازدید کنید.
باغ جهاننما
زمانی که وارد این باغ میشوید، همانند سایر باغهای ایرانی مبهوت زیبایی و شکوه آن میشوید. عمارت اصلی این باغ دارای ۴ شاهنشین در چهار گوشه خود است که در میان آنها اتاقهای دو طبقه وجود دارد و در میان آن نیز یک حوض مرمرین خودنمایی میکند.
در باغ جهاننما چهار خیابان اصلی ایجاد شده که با درختان زیبای سرو و مرکبات زیبا احاطه و آراسته شده اند و تا عمارت هشت ضلعی باغ کشیده شدهاند. جوهای آب زیبایی نیز در این خیابانها جاری هستند که با فوارههای متعدد خود محیط باغ را سرشار از نشاط و پویایی کردهاند.
- نشانی: شمال شرقی شیراز، ضلع شرقی خیابان حافظ (دروازه قرآن)، بالاتر از میدان حافظیه
- ساعات بازدید: ۸ الی ۲۱:۳۰
- مدت زمان بازدید: یک ساعت
- فاصله از جاذبه قبلی: با خودرو ۸ دقیقه (۱/۸ کیلومتر)، پیاده ۱۲ دقیقه (۹۵۰ متر)
توصیه میکنیم پس از بازدید از این باغ به سمت ارگ کریمخان، یادگاری ارزشمند از دوران زندیه حرکت کنید.
ارگ کریمخان
کریم خان در دوران سلطنت خود اهمیت زیادی به سازندگی میداد و میدانی وسیع در مرکز شیراز احداث کرد و در بخشی از آن نیز کاخی برای خود بنا نمود که به اشتباه به آن ارگ گفته میشود. زمانی که از بیرون به ارگ نگاه میکنیم و یا وارد آن میشویم، برجهای مجموعه که دارای ۱۴ متر ارتفاع هستند و عرض آنها در قسمت تحتانی ۳ متر و در قسمت فوقانی به ۱۲ متر میرسد، توجه ما را به خود جلب میکنند.
حمام ارگ یکی از بخشهای زیبای مجموعه است که به عنوان حمام اختصاصی سلطنتی از آن استفاده میشده است و از بخشهای مختلفی همچون سربینه (رختکن)، گرمخانه، خزینه و نورخانه تشکیل شده است.
این ارگ در دوران مختلف تاریخی کاربردهای متفاوتی داشته است؛ در دوران زندیه کاخ شاهان بوده، در دوره قاجار به محلی برای زندگی فرمانداران و در دوران پهلوی به مقر نظامی و زندان تبدیل شده است و اکنون هم به موزه تغییر کاربری داده است.
- نشانی: خیابان کریم خان زند، جنب میدان شهدا (شهرداری)
- ساعات بازدید: شش ماهه اول سال ۷:۳۰ الی ۲۱ و شش ماهه دوم ۸ الی ۲۰
- مدت زمان بازدید: یک ساعت
- فاصله از جاذبه قبلی: ۱۱ دقیقه با خودرو (۱/۳ کیلومتر)
مکان بعدی که قصد بازدید از آن را داریم، باغ نظر بوده که همچون دیگر باغهای ایرانی با شکوه است. این باغ عمارت کلاه فرنگی زیبایی را در خود جای داده که هم آرامگاه کریم خان زند است و هم قدیمیترین موزه استان فارس، یعنی موزه پارس را در خود جای داده است.
باغ نظر
در دوران زندیه بخش مهمی از مراسمهای مرتبط با مناسبتهای خاص و اعیاد در این باغ برگزار میشده و به همین دلیل از اهمیت ویژهای برخوردار بوده است. زمانی که وارد این باغ میشویم همانند سایر باغهای شیراز در نگاه اول درختان قدبرافراشته سرو و بهارنارنج را مقابل خود میبینیم.
کمی که به جلوتر حرکت میکنیم عمارت کلاهفرنگی زیبایی را در میان باغ میبینیم که از یک تالار مرکزی گنبد و چهار شاهنشین تشکیل شده است که در میان آنها اتاقی ساخته شده است. در چهار طرف عمارت چهار آب نمای زیبا قرار دارد و در وسط آن نیز یک حوض مرمرین زیبا ساخته شده که طراوت خاصی به عمارت میبخشد. سقف گنبدی عمارت نیز با کاشیکاریهای زیبا مزین به نقاشیهای مرتبط با شکارگاه و افسانههای به تخت نشستن حضرت سلیمان تزئین شده و قسمت خارجی بنا نیز با کاشیکاریهای زیبا تزئین شده است.
جالب است بدانید این عمارت هم آرامگاه کریم خان زند است و هم موزه ای به نام موزه پارس در آن ایجاد شده است. انواع سکهها، مهرها، اشیای باستانی فلزی و سفالی که قدمت برخی از آنها به هزاره چهارم قبل از میلاد میرسد، ۳۰ جلد قرآن تاریخی متعلق به قرن هشتم، اثار نقاشی معروف استاد لطفعلی صورتگر (از جمله تابلوی معروفی که در آن کریم خان در حال قلیان کشیدن است) و شمشیر کریم خان زند در این موزه نگهداری میشود. شاخصترین اثری که در این موزه نگهداری میشود، یک قرآن۴۶ کیلوگرمی متعلق به قرن نهم به نام قرآن هفده من است که قبلا بر فراز دروازه قرآن قرار داشته است.
- نشانی: خیابان کریم خان زند، میدان شهدا، روبروی ارگ کریم خان
- ساعات بازدید: یکسره ۸ الی ۱۸:۳۰
- مدت زمان بازدید: یک ساعت
- فاصله تا جاذبه قبلی: با خودرو ۶ دقیقه (۱/۸ کیلومتر) و پیاده ۵ دقیقه (۴۵۰ متر)
پس از بازدید از باغ نظر و موزه پارس، به سمت آب انبار وکیل حرکت میکنیم که اکنون گالری موزه آب شیراز است.
آب انبار وکیل
آبانبار وکیل نیز مانند بسیاری از آثار تاریخی شیراز، یادگاری ارزشمند از دوران زندیه بوده که امروزه تبدیل به گالری موزه آب شده و ماکتهای سازههای آبی متعلق به ادوار مختلف تاریخی نیز در آن نمایش داده شده است. در ضمن بادگیر این آب انبار که قسمت فوقانی آن با تزئیناتی شبیه به تزئینات آجرکاری برج کریمخان آراسته شده، زیبایی خاص خود را دارد.
نشانی: شیراز، میدان توپخانه، ضلع شرقی ارگ کریمخان
ساعات بازدید: ۹:۳۰ الی ۱۴
مدت زمان بازدید: یک ساعت
فاصله از جاذبه قبلی: با خودرو ۱ دقیقه و پیاده ۳ دقیقه (۲۳۰ متر)
پیشنهاد میکنیم پس از بازدید از آبانبار وکیل، به سمت سایر آثار مجموعه تاریخی فوقالعاده ارزشمند مجموعه وکیل حرکت کرده و به ترتیب از مسجد، حمام و بازار وکیل بازدید کنید.
مسجد وکیل
به جرات میتوان گفت که این مسجد که به مسجد سلطانی نیز شهرت دارد شاهکاری بی بدیل از معماران دوران زندیه است که با معماری منحصربهفرد، کندهکاریهای ظریف، کتیبههای منتقش به خطوط نستعلیق و کاشیکاریهای زیبا هر بینندهای را مجذوب خود میکند.
وجود شبستانی به وسعت ۵۰۰۰ متر مربع با ۴۸ ستون سنگی و مارپیچ، در ورودی مرتفع با ارتفاع ۸ متر و عرض ۳ متر (برای هر لنگه در) و منبر ۱۴ پلهای که تماما از مرمر ساخته شده است، ویژگیهایی هستند که باعث شده است مسجد وکیل به یکی از جاذبههای شاخص شیراز تبدیل شود. ایوان و صحن مسجد نیز با کاشیهای معرق و هفترنگ آراسته شده است. کاشیکاریها و مقرنسهای ورودی مسجد نیز زیبایی خاصی به آن بخشیدهاند.
- نشانی: خیابان زند، میدان شهدا، بخش غربی بازار وکیل، انتهای بازار شمشیرگرها،
- ساعات بازدید: ۸ الی ۱۹
- مدت زمان بازدید: ۴۵ دقیقه
- فاصله از جاذبه قبلی: با خودرو ۷ دقیقه (۲ کیلومتر)، پیاده ۶ دقیقه (۵۰۰ متر)
حمام وکیل
با بازدید از حمام وکیل با یکی از زیباترین و در عین حال پیشرفتهترین حمامهای سنتی و تاریخی آشنا میشوید. نقوش و اصول معماری به کار رفته در سقف این حمام واقعا شما را شیفته خود میکند. ورودی این حمام جهت حفظ گرمای فضای داخلی آن، کمی کوتاه ساخته شده است و پس از گذر از یک شیب ملایم به ورودی اصلی خواهید رسید. رختکن حمام برای کنترل ورود و خروج هوای سرد به صورت زاویهدار ساخته شده است.
از دیگر فناوریهای به کار رفته در این حمام ایجاد کانالهایی در زیر فضای اصلی حمام برای عبور آب گرم و بخار آن جهت تسریع گرمایش حمام است. در این حمام که اکنون به عنوان موزه گرمابه شناخته میشود، تندیسهای مومی جالبی با لباس دوران زندیه همراه با اشیای تاریخی مورد استفاده در حمام، جهت آشنایی گردشگران با آداب و رسوم آن زمان به نمایش گذاشته شده است.
- نشانی: جنب مسجد وکیل
- ساعات بازدید: ۸ الی ۲۰
- مدت زمان بازدید: نیم ساعت
- فاصله از جاذبه قبلی: پیاده ۲ دقیقه (۱۲۰ متر)
بازار وکیل
حیف است که به شیراز سفر کنید و یکی دو ساعتی را صرف گردش و خرید در بازار وکیل نکنید. بدون تردید این بازار با وسعتی نزدیک به ۲۲هزار متر مربع، یکی از بزرگترین، زیباترین و منحصربهفردترین بازارهای سنتی و تاریخی ایران است.
بازار نو و راسته شمالی دو قسمت اصلی بازار هستند. بازار نو طول بسیار زیادی دارد و کالاهای متنوعی در آن به فروش میرسد. در راسته شمالی که از انتهای بخش بازار نو آغاز میشود، سه کاروانسرای احمدی، روغنی و کمرگ وجود دارد که فاصله اندکی با بازار ترمهفروشها دارند. این بخش که به راسته کلاهدوزان نیز شهرت دارد، دارای ۴۸ طاق و ۸۲ مغازه است.
چهارسوق یکی دیگر از بخشهای بازار وکیل است که از سه راسته ترکش دوزان متشکل از ۱۱ طاق و ۲۲ حجره (محل فروش انواع زیراندازهای دست بافت)، راسته علاقه بندان متشکل از ۱۹ طاق و ۲۸ حجره (بازار قالیفروشها و عطاریها) و راسته بزازان (محل فروش بهترین نوع پارچهها) تشکیل شده است.
در نزدیکی بازار وکیل سرایی ۲ طبقه به نام سرای مشیر واقع شده که سردر ورودی آن با کاشیکاریهای فوقالعاده زیبا تزئین شده است و در حجرههای سرا نیز با زیبایی تمام منبتکاری شدهاند. در داخل سرا نیز کاشیکاریهای زیبایی دیده میشود و در کنار آنها دو سنگ مرمرین که دربردارنده توضیحاتی در مورد سرا هستند، نظر بازدیدکنندگان را به خود جلب میکند.
در وسط حیاط سرا هم حوض هشت ضلعی بزرگی دیده میشود که با درختان بهارنارنج و گلوگیاهان زینتی احاطه شده است. در ضمن گاهی اوقات فردی با لباس محلی و تاریخی در سرا حاضر میشود که نظر هر گردشگری را به خود جلب میکند.
مدت زمان بازدید: ۲ ساعت
ساعات بازدید: ۸ الی ۲۱
فاصله تا جاذبه قبلی: پیاده ۵ دقیقه (۴۰۰ متر)
روز چهارم
میتوانید روز چهارم سفر خود را با بازدید از مسجد نصیرالملک که به مسجد صورتی نیز شهرت دارد، آغاز کنید. بهترین زمان بازدید ۸ تا ۱۰ صبح است که در ادامه دلیل آن را توضیح خواهیم داد.
مسجد نصیرالملک
چنانچه علاقهمند معماری ایرانی اسلامی باشید، با دیدن این بنا حیرتزده میشوید، چرا که این مسجد در ایران و دنیا بیهمتا است. کاشیکاری صورتی و استفاده از شیشههای رنگی در شبستان غربی نصیرالملک، این مسجد را به شاهکاری بی بدیل تبدیل کرده است. زمانی که وارد شبستان غربی این مسجد میشوید، با صحنهای حیرت انگیز مواجه خواهید که نظیر آن را نمیتوانید درهیچ یک از مساجد ایران ببینید. زمانی که نور خورشید به پنجرههای مسجد با شیشههای رنگین زیبا میتابد، تصویری زیبا و وصفناپذیر از پنجرهها روی فرشها ایجاد میشود که هر فردی را شگفتزده میکند. درهای منبتکاری ورودی شبستان غربی، زیبایی این مسجد را دوچندان کرده است.
به جرات میتوان میگفت در مسجد نصیرالملک زیباترین ترکیب نور و رنگ خلق میشود و ایجاد این تصویر را مدیون استاد حاج میرزا آیت و معماری اصیل ایرانی اسلامی هستید. رنگ غالب کاشیکاریهای این مسجد صورتی نیست که نظیر آن در هیج یک از مساجد ایران دیده نمیشود.
بهترین ساعت بازدید از این مسجد و ثبت تصاویری به یاد ماندنی از آن، ساعت ۸ تا ۱۰ صبح و ترجیحا ۹ صبح است. بهترین زمان برای بازدید از مسجد نصیرالملک و تماشای بازی نور و رنگ در بهترین حالت آن، نیمه پاییز تا نیمه زمستان است.
نشانی: خیابان لطفعلی خان زند، مسجد نصیرالملک
ساعات بازدید: شش ماه اول سال ساعت ۷ الی ۱۹:۳۰ و شش ماهه دوم سال ۷:۳۰ الی ۱۸
مدت زمان بازدید: یک ساعت
بهتر است پس از بازدید از این مسجد بیهمتا در ایران، به سمت باغ نارنجستان قوام حرکت کنید که با ورود به آن هم مست رایحه بهار نارنج میشوید و هم معماری و تزئینات عمارت اصلی آن شما را حیرتزده میکند.
باغ نارنجستان قوام
اگر شیفته رایحه معطر بهار نارنج هستید، بازدید از باغ نارنجستان قوام را هم از دست ندهید. این باغ علاوه بر برخورداری از زیباییهای طبیعی، مجموعهای از بناهای زیبا از جمله حمام گچینه، حسینیه قوام، مکتبخانه قوام (خانه عراقیها)، اندرونی قوام (منزل زینتالملک)، دیوان خانه قوام (نارنجستان) و حمام اختصاصی قوام را در خود جای داده است.
ساختمان اصلی باغ هم شما را حیرتزده میکند. برای بازدید از دو ایوان و فضای داخلی ساختمان باید از چندین پله بالا بروید که واقعاً زیبا طراحی شدهاند. پس از ورود به ساختمان هم محو تماشای معرقکاریها و آینهکاریها بی نهایت زیبا و مبلمان و وسایل قدیمی زیبا میشوید. زمانی که وارد اتاق اصلی ساختمان میشوید، آینهکاریهای سقف و انعکاس رنگهای مختلف در آینهها شما را ماتومبهوت میکند. زمانی که وارد تالار آینه میشوید و دیوارهای آینهکاری شده و شومینه مرمرین آن را پیشروی خود میبینید، هنر و مهارت هنرمندان ایرانی را تحسین میکنید. دو ستون ایوان مرکزی و اصلی نیز با نقاشیهای نفیس و آینهکاریهای خود شما را انگشت به دهان میکنند.
در ضمن بازدید از موزه این باغ زیبا را آثار ارزشمندی همچون سکهها، تابلوها و کاشیکاریهای متعلق به ادوار مختلف تاریخی ایران را در خود جای داده است، نیز از دست ندهید. ساختمان این موزه که اشیای باستانی ارزشمندی در آن نگهداری میشود، با هنرهای آینهکاری، آجرکاری، گچبری، منبت کاری و نقاشیهای سبک دوران قاجار به زیبایی تمام آراسته شده است. درختان نخل سر به فلک کشیده و حوض جلوی عمارت اصلی نیز از دیگر زیباییهای این باغ رویایی هستند.
- نشانی: انتهای خیابان لطفعلی خان زند، محله بالاکفت
- ساعات بازدید: شش ماهه اول سال ۸ الی ۲۰، ۸ شش ماهه دوم سال ۸ الی ۱۸:۳۰
- مدت زمان بازدید: یک ساعت
- فاصله تا جاذبه قبلی: با خودرو یک دقیقه و پیاده پنج دقیقه (۴۰۰ متر)
توصیه میکنیم پس از بازدید از نارنجستان قوام سری هم به موزه فرش پارس بزنید که فرشهای کمنظیر و نفیسی را در خود جای داده است.
موزه فرش پارس
در موزه فرش پارس که خانه تاریخی کریم خان فراش است، مجموعهای از ۶۰ فرش دستبافت از استان فارس در دو بخش شهری و روستایی به نمایش گذاشته شده که شامل فرشهای دستباف لری، ترکی، عربی و تاجیک میشود. قدیمیترین فرش این مجموعه، فرشی متعلق به دوران زندیه است.
- آدرس: خیابان لطفعلی خان زند، کوچه جنب نارنجستان قوام
- ساعات بازدید: ۹ الی ۱۴
- مدت زمان بازدید: یک ساعت
پس از بازدید از موزه فرش پارس، به سمت آب انبار وکیل حرکت میکنیم که اکنون گالری موزه آب شیراز است.
توصیه میکنیم پس از بازدید از موزه فرش پارس، سری هم به خانه تاریخی زینتالملک یا زینتالملوک بزنید که در فاصله اندکی از نارنجستان قوام واقع شده است.
خانه زینت الملوک
زینت الملوک بانویی خیرخواه از خاندان قوام الملک، فردی خیر بوده و یار نیازمندان بوده است و اکنون خانه این بانوی نیکسیرت که متعلق به دوران قاجار است، یکی از جاذبههای تاریخی زیبای شیراز محسوب میشود. پس از عبور از هشتی ورودی خانه و ورود به حیاط خانه، دو باغچه قرینه زیبا را میبینید که در دو طرف یک حوض بزرگ فیروزهای متشکل از هشت تکه سنگ ایجاد شده است. در کنار این حوض بزرگ حوض کوچک دیگری نیز ایجاد شده است. این خانه زمانی شنا را حیرتزده خواهد کرد که وارد ساختمان اصلی آن شوید.
این خانه دارای بیست اتاق است که تمام آنها در طبقه اول به یکدیگر راه دارند و گچبریها، نقاشیها و آیئهکاریهای دیوارهای آنها هر ببیندهای را برای چند لحظه همچون مجسمهای متحیر میکند. سقف چوبی اتاقها با نقش پرندگان، جانوران، گل و بوته خود زیبایی توصیفنشدنی این اتاقها را مضاعف کرده است. انعکاس نور خورشید در پنجرههای ارسی اتاقها با شیشههای رنگی، باعث ایجاد یک رنگین کمان تماشایی روی دیوارها و کف اتاقها میشود. در ضلع غربی این بنا که تلفیقی از معماری ایرانی و غربی است، تالار بزرگی وجود دارد که آیئهکاریها و نقاشیهای آن نیز هر ببیندهای را مجذوب خود میکند.
موزه مشاهیر یکی دیگر از جذابیتهای این خانه تاریخی بوده که مشابه موزه مادام توسو در لندن است. در این موزه که تمام تندیسهای آن از جنس موم ساخته شده، مجسمه شخصیتهای مهمی همچون پادشاهان هخامنشی، آتوسا دختر کوروش، پادشاهان ساسانی، پادشاهان زندیه و سعدی به نمایش گذاشته شده است. در ضمن میتوانید در این خانه با لباس سنتی عکس یادگاری بگیرید.
نشانی: خیابان لطفعلی خان زند، ضلع خبری نارنجستان قوام
ساعات بازدید: شش ماهه اول سال ۸ الی ۲۰ و شش ماهه دوم سال ۸ الی ۱۹
مدت زمان بازدید: یک ساعت
فاصله از جاذبه قبلی: با خودرو یک دقیقه و پیاده ۲ دقیقه (۵۹ متر)
توصیه میکنیم پس از بازدید از خانه زینت الملک، به سمت باغ و عمارت شاپوری حرکت کنید و ناهار را نیز در رستوران زیبای این مجموعه میل کنید.
عمارت و باغ شاپوری
عمارت شاپوری در دل باغ زیبایی با معماری ایرانی اروپایی ساخته شده است و اتاقهای متعددی را در خود جای داده است که هر کدام کاربرد خاصی دارند. ستونهای ایوان طبقه دوم در ضلع غربی آن با کاشیکاری زیبای طرح هخامنشی زینت داده شدهاند. در مرکز باغ عمارت نیز حوض پنج پر زیبایی ایجاد شده است که با فواره زیبای خود طراوت و نشاط خاصی به باغ بخشیده است. درختان سرو، افرا، چنار، درخت انجیر، انار، نارنج، خرما و گلهای رز و شمعدانی این باغ را به مکانی مفرح تبدیل کردهاند.
- نشانی: بلوار کریم خان، خیابان انور
- ساعات بازدید: ۹ الی ۲۴
- مدت زمان بازدید: یک ساعت
- فاصله تا جاذبه قبلی: ۱۵ دقیقه (۴/۱ کیلومتر)
پیشنهاد ناهار
پیشنهاد میکنیم نهار را نیز در رستوران این عمارت میل کنید تا لذت خوردن غذاهای ایرانی در فضایی سنتی و آرامشبخش همراه با موسیقی زنده را تجربه کنید. امکان سرو غذا هم در فضای باغ و هم در فضای داخلی عمارت وجود دارد. در ضمن یک کافیشاپ نیز در عمارت آماده سرویسدهی به بازدیدکنندگان است.
توصیه میکنیم پس از صرف ناهار به سمت کلیسای شمعون غیور، یکی از زیباترین کلیسای کشور، حرکت کنید
کلیسای شمعون غیور
این کلیسا متعلق به دوران پهلوی بوده و ساخت آن در سال ۱۳۱۷ به پایان رسیده است. طاق این کلیسا که در ساخت آن جزییات معماری ایرانی به خوبی به کار رفته است، ضربی و آجری است و در آن به جای استفاده از دریچههای نورگیر از پنجرههایی با شیشههای رنگین استفاده شده که نظیر آنها در بسیاری از خانههای قدیمی شیراز به کار رفته است. نقاشیهای سقف تالار نمازگاه این کلیسا واقعا چشمنواز و دارای طراحی ویژهای است
- نشانی: خیابان زند، کوچه نوبهار
- ساعات بازدید: در طول روز
- مدت زمان بازدید: نیم ساعت
- فاصله از جاذبه قبلی: با خودرو ۷ دقیقه (۱/۹ کیلومتر)، پیاده ۶ دقیقه (۵۰۰ متر)
میتوانید پس از بازدید از این کلیسای زیبا، بازدیدی از مسجد مشیرالملک داشته باشید که از زیباترین مساجد دوران قاجار محسوب میشود.
مسجد مشیرالملک
برخی معتقد هستند این مسجد از لحاظ زیبایی و ساختار پس از مسجد وکیل زیباترین مسجد شیراز است. مسجد مشیرالملک دارای چند شبستان و حجره دو طبقه بوده و یک حوض در وسط حیاط آن به طول ۲۵ متر و عرض ۱۰ متر نظر هر گردشگری را به خود جلب میکند.
ایوان شمالی مسجد به دلیل کاشیکاریها و مقرنسهای زیبای خود یکی از شاهکارهای معماری ایرانی اسلامی محسوب میشود. طاق این ایوان به طاق چهار کاسه یا طاق مروارید شهرت دارد. ساعت بالای این ایوان و گلدستههای کاشیکاری شده در دو طرف آن، زیبایی این ایوان را مضاعف کرده است. شبستان مقصوره در پشت این ایوان که سقف آن بر چهار ستون سنگی استوار شده است، نیز از دیگر بخشهای این مسجد است. حتما از ایوان غربی و شرقی بنا که دارای کاشیکاریها و مقرنسهای زیبایی هستند، نیز بازدید کوتاهی داشته باشید.
- نشانی: محله قدیمی سنگ سیاه، جنب بازار ارامنه
- ساعات بازدید: در طول روز
- مدت زمان بازدید: ۴۰ دقیقه
- فاصله تا جاذبه قبلی: ۱۰ دقیقه با خودرو (۲ کیلومتر)، ۱۶ دقیقه پیاده (۱/۳ کیلومتر)
توصیه میکنیم پس از بازدید از مسجد مشیرالملک، به سمت باغ ملی شیراز حرکت کنید.
باغ ملی شیراز
اگر هنوز از عطر بهارنارنج سیر نشدهاید، توصیه میکنیم از باغ ملی شیراز که هوای آن در اردیبهشت آکنده از عطر بهار نارنج میشود. بازدید کنید. این باغ در سالهای اخیر به همت شهرداری شیراز بازسازی شده و فوارههای زیبایی در آن نصب شده است.
در میان این باغ، میدانی قرار گرفته است که چهار حوض به شکل قلب در اطراف آن و یک باغچه مدور در وسط قرار دارد. در میان باغچه یک ستون سنگی دیده میشود که در چهار طرف آن اشعاری از حافظ، سعدی و امام خمینی نقش بسته شده است
- نشانی: چهار راه حافظیه
- ساعات بازدید: در طول روز
- مدت زمان بازدید: یک ساعت
- فاصله از جاذبه قبلی: با خودرو ۱۴ دقیقه (۳/۲ کیلومتر)
پس از بازدید از باغ ملی زیبا به سمت یکی از زیباترین خانههای تاریخی شیراز یعنی خانه فروغالملک حرکت میکنیم که موزهای تحت عنوان موزه هنرهای تجسمی خانواده مشکینفام نیز در آن ایجاد شده است.
خانه فروغالملک
این خانه تاریخی زیبا متعلق به دوران قاجار است و معماری آن مانند سایر معماری سایر خانههای تاریخی شیراز هر گردشگری را مجذوب خود میکند. خانه فروغالملک در سه طبقه احداث شده و دارای بخشهای مختلف از جمله شاهنشین، حوضخانه، حمام، آشپزخانه و… است. زیباترین قسمت این خانه، شاهنشین آن است که سقف آن با نقاشیهای بسیار زیبا تزئین شده و از طریق حوضخانه زیبایی به قسمت اندرونی متصل شده است. پنجرههای مشبک و کاشیکاریهای فضای داخلی نیز نظر هر ببیندهای را به خود جلبمیکند. در ضمن مبلهای آینهکاری این خانه نیز بسیار زیبا و نفیس هستند.
در اتاقهای این خانه شاهد آثار هنری ماندگار از سه نسل خانواده مشکین فام هستید که شامل خوشنویسی، نقاشی، عکاسی، هنرهای تجسمی و… هستید. اتاق قدیمی این خانه که وسایل قدیمی ارزشمند و زیبایی مانند مبلها، بشقابهای چینی و گلدانهای قدیمی، جعبههای منبتکاری شده، صندوقچه و … را در خود جای داده، یکی دیگر از قسمتهای جذاب این خانه است. در ضمن فروشگاهی در این خانه دایر شده که به عرضه محصولات هنری همچون کتاب، تابلوی نقاشی، پوستر و … میپردازد.
- نشانی: بافت قدیمی شیراز، بلوار آیتالله دستغیب، محله سنگ سیاه، پشت امامزاده بیبی دختران
- ساعات بازدید: ۸:۳۰ الی ۱۲:۳۰ و ۱۶ الی ۱۸:۳۰
- مدت زمان بازدید: یک ساعت
- فاصله از جاذبه قبلی: با خودرو ۱۳ دقیقه (۲/۵ کیلومتر)
توصیه میکنیم پس از بازدید از این خانه اعیانی به سمت خانه تاریخی صالحی موزه لباسهای سنتی و آیینی شیراز نیز در آن ایجاد شده است، حرکت کنید.
خانه صالحی
این خانه که متعلق به دوران قاجار بوده، از دو بخش اندرونی و بیرونی تشکیل شده است. دیوارهای حیاط آن با کاشیکاریهای منقش به نقوش اسلیمی و گل و مرغ و پادشاهان هخامنشی، ساسانی، زند و صفویه کاشیکاری شده و حوض بیضی بزرگی در میان آن خودنمایی میکند. اتاقهای سه دری و پنج دری با سقفهای چوبی و گچبریهای زیبا نیز زیبایی این حیاط را دو چندان کرده است. در این خانه میتوانید از لباسهای سنتی و آئینی بسیار زیبای شیرازی نیز دیدن کنید:
- آدرس: روبروی شاهچراغ، ضلع جنوبی مسجد شهدا، کوچه هفت پیچ
- ساعات بازدید: در طول روز با هماهنگی قبلی
- مدت زمان بازدید: ۵۰ دقیقه
- فاصله از جاذبه قبلی: با خودرو در حدود ۳ دقیقه (۷۰۰ متر) پیاده در حدود ۷ دقیقه (۵۵۰ متر)
پس از بازدید از این خانه تاریخی، میتوانید سری هم به خانه منطقی نژاد بزنید که در فاصله نزدیکی از خانه صالحی واقع شده و درحالحاضر یک گالری ساز در آن ایجاد شده است. وقتی وارد این خانه میشوید، خود را در دنیای پر و رمز راز موسیقی مییابید
خانه منطقینژاد
اکثر مسافران شیراز را بدون زیارت حرم شاهچراغ ترک نمیکنند؛ اما اکثر آنها از وجود خانه تاریخی زیبا که در فاصله نزدیکی از این حرم واقع شده، بی اطلاع هستند. توصیه میکنیم حتما قبل یا بعد از زیارت شاهچراغ، از خانه تاریخی منطقینژاد هم بازدید کنید.
در ضلع جنوبی این بنا شاهنشینی با نقاشیهایی در سقف و دیوار و یک آینهخانه با آینهکاریهای بسیار زیبا واقع شده است. در دو طرف شاهنشین دو اتاق قرار دارد که جلوهای زیبا از هنر و معماری ایرانی هستند. یکی از آنها دارای بادگیر و سقف نقاشیشده است و در اتاق دوم، تیرهای سقف با نقاشی آراسته شده و شومینه گچبریشده توجه گردشگران را نیز به خود جلب میکند. حیاط این خانه نیز با حوضی که یک کوزه کوچک در میان آن قرار گرفته، زیبایی خاصی دارد.
این بنا که متعلق به دوران قاجار است، در سال ۱۳۸۴ به عنوان موزه نواها و آواها مورد بهرداری قرار گرفته و از بخشهای مختلفی همچون اتاق دیداری، شنیداری، آرشیو صوتی، گالری ساز، گالری دستنوشته استادان موسیقی، گارگاه ساخت سازهای سنتی و تالار موسیقی تشکیل شده است.
- نشانی: خیابان ۹ دی، پشت مسجد نو
- ساعات بازدید: همه روز به غیر از جمعه ها و روزهای تعطیل از ساعت ۸ الی ۱۹
- مدت زمان بازدید: یک ساعت
- فاصله از جاذبه قبلی: با خودرو ۷ دقیقه (۱/۵ کیلومتر)، پیاده ۴ دقیقه (۲۹۰ متر)
در صورت تمایل میتوانید پس از دیدن خانه منطقینژاد، بازدید کوتاهی هم از مسجد نو داشته باشید که با وسعت ۲ هکتار بزرگترین مسجد ایران بوده و پس از مسجد جامع عتیق (که در ادامه در مورد آن توضیح خواهیم داد) که ارزشمندترین مسجد تاریخی در شیراز است، دارای بیشترین ارزش تاریخی است، سومین مسجد ارزشمند تاریخی شیراز، مسجد وکیل است. مسجد نو در سال ۵۹۰ هجری قمری ساخته شده است. تنها پس از یک دقیقه پیادهروی از خانه منطقینژاد به این مسجد میرسید.
پس از بازدید ۲۰ الی ۳۰ دقیقهای از این مسجد، دیگر نوبت زیارت حرم مقدس شاهچراغ و بازدید از موزه آن است.
حرم شاهچراغ
این حرم که مهمترین مکان مذهبی استان فارس محسوب میشود، مدفن یکی از برادران امام رضا (ع) است. گنبد این آرامگاه دارای کاشیکاریهای زیبا و کمنظیری است که باعث شده است به یکی از زیباترین گنبدهای جهان تبدیل شود. ضریح این آرامگاه که تماما از نقره ساخته شده و قسمت فوقانی آن با برگهای طلایی آراسته شده، شاهچراغ را به یکی از دیدنیترین جاذبههای شیراز تبدیل کرده است. آینهکاریها و منبتکاری فضای اطراف ضریح و درهای ورودی حرم که با اشعار زیبا و هنر منبتکاری مزین شدهاند. زیبایی این قسمت از آرامگاه را وصفناپذیر کردهاند.
پیشنهاد میکنیم حتما بازدیدی از موزه این حرم مطهر نیز داشته باشید. یکی از نقاط قوت اصلی این موزه تنوع آثار نمایش داده شده در آن است؛ از اشیای باستانی مانند ظروف سفالی، شیشهای و سکه و وسایل قدیمی مانند فانوسها، شمعدان و تفنگ گرفته تا آثار هنری مانند نقاشی و اشیای ارزشمند متعلق به حرم مانند در نقرهای دو لنگه یا ساعت قدیمی شاهچراغ. برخی از وسایل شخصی آیتالله دستغیب و یک نسخه خطی قرآن نیز در این موزه نگهداری میشود. معماری این موزه نیز نظر گردشگران را به خود جلب میکند. به دلیل اینکه موزه تنها تا ساعت ۲۱ پذیرای زائران و بازدیدکنندگان است، توصیه میکنیم ابتدا از موزه بازدید کنید و سپس با خیال راحت زیارت کنید.
توصیه میکنیم قبل از بازدید از موزه حتما از مسجد جامع عتیق، نخستین و قدیمیترین مسجد شیراز که در غرب شاهچراغ واقع شده و از طریق صحن شاهچراغ میتوانید به آن برسید، نیز بازدید کوتاه ۳۰ دقیقهای داشته باشید. مهمترین بخش این مسجد که در قرن سوم ساخته شده و متعلق به اهل سنت است، خدایخانه یا دارالمصحف است.
در اطراف این بنا چندین ایوان ایجاد شده و ستونهای سنگی آن نیز هر فردی را به خود جلب میکند. در گذشته قبل از مشرف شدن به سفر حج، اعمال طواف را دور این بنا که تا حدودی شبیه به کعبه است، تمرین میکردند. همچنین دیواری در جنوب این مسجد با کاشیهای آبی وجود دارد که به عقیده برخی از افراد محل آغاز معراج پیامبر بوده است. این مسجد ارزش تاریخی بسیار زیادی دارد و حضرت حافظ نیز گاهی اوقات در آن قرآن تلاوت میکرده است.
تنها با چهار دقیقه پیادهروی از حرم شاهچراغ میتوانید به این مسجد برسید.
- نشانی: میدان احمدی، آستان مقدس حضرت شاه چراغ
- ساعات بازدید: شبانه روز (موزه از ساعت ۸ الی ۲۱)
- مدت زمان بازدید: دو ساعت
- فاصله از جاذبه قبلی: با خودرو یک دقیقه (۹۷ متر)، پیاده ۶ دقیقه (۵۵۰ متر)
روز پنجم
روز پنجم سفر خود را با بازدید از باغ موزه هفتتنان آغاز کنید؛ اما قبل از بازدید از این باغ موزه در صورت تمایل میتوانید از گهواره دید نیز بازدید کوتاهی داشته باشید که خالی از لطف نیست.
گهواره دید
در گذشته در مکان کنونی گهواره دید، برجی قرار داشته که در آن برای پیامرسانی از روشهایی مانند منعکس کردن نور خورشید با آینه، استفاده از آتش، دود و شیپور استفاده میکردند و به این ترتیب پیامهای مهم از برجی به برج دیگر منتقل میشد. امروزه تنها بقایایی از این برج باقیمانده؛ است اما اکنون فضای اطراف به فضای سبز زیبایی تبدیل شده و یکی از گردشگاههای محبوب شیرازیها است. برای رسیدن به این گردشگاه ابتدا باید از پارک کوهپایه که در دامنه کوه چهلمقام واقع شده است، عبور کنید و با بالا رفتن از پلههای سیمانی ایجاد شده در سینهکشی کوه، به این تفرجگاه زیبا برسید.
- نشانی: بلوار هفت تنان، بعد از پارک کوهپایه
- ساعات بازدید: در طول روز
- مدت زمان بازدید: ۳۰ دقیقه الی یک ساعت
باغ موزه هفت تنان
در میان این باغ عمارت زیبایی ساخته شده که سقف آن بر دو ستون یکپارچه بزرگ استوار شده است. در طبقه بالای این عمارت پنج مجلس روی گچ نقاشی شده که از شاهکارهای نقاشی دوران زندیه محسوب میشود. این نقاشیها یک درویش با تبرزین و کشکول، حضرت موسی در حال شبانی، شیخ صنعان و دختر ترسا، حضرت ابراهیم و یک درویش جوان را به تصویر کشیدهاند. حوض بزرگی نیز در میان عمارت وجود دارد که زیبایی خاصی به آن بخشیده است، علت نامگذاری باغ موزه هفت تنان این است که این باغ آرامگاه ابدی هفت عارف نامدار است.
در این باغ موزهای به نام موزه سنگ ایجاد شده که در آن سنگهایی شبه کتیبه متعلق به قرون سوم تا پانردهم هجری قمری منقش به انواع خطوط کوفی، ثلت، نستعلیق دیوانی، تعلیق، توقیع و نسخ به نمایش گذاشته شده است
- شیراز: انتهای بلوار هفت تنان، ضلع شمالی آرامگاه حافظ، پایین کوه چهل مقام
- ساعات بازدید: همه روزه ۸:۳۰ الی ۱۷:۳۰
- مدت زمان بازدید: یک ساعت
- فاصله از جاذبه قبلی: ۱۰ دقیقه
مکان بعدی که قصد بازدید از آن را داریم، باغ عفیف آباد بوده که دارای عمارتی زیبا و مجلل است و مجموعهای از سلاحهای قدیمی سبک و سنگین نیز در آن نمایش داده شده است.
با بازدید از این باغ با یک تیر دو نشان زدهاید؛ زیرا هم از یک باغ زیبای ایرانی با درختان قدبرافراشته و عمارتی زیبا و مجلل در مرکز باغ با اشیا و وسایل تاریخی و نفیس بازدید کردهاید و هم وارد یک موزه نظامی شدهاید.
عمارت اصلی باغ در دو طبقه ساخته شده است که در طبقه اول آن آب نمایی بسیار زیبا وجود دارد. وجود پنجرههای مشبک با شیشههای رنگین که با ستونهای سنگی منقش به نقوش گل و بوته از یکدیگر جدا شدهاند، زیبایی این طبقه را دوچندان کرده است. درحالحاضر این بخش تبدیل به موزه نظامی شده و در آن سلاحهای ارزشمند از جمله تفنگ میرزا کوچک خان جنگلی و مسلسل رئیس علی دلواری نمایش داده شده است.
طبقه دوم عمارت هم شامل تالار باشکوه با سقف چوبی مرتفع حکاکی شده و منقش به نقوش گل و بوته، مجالس بزم و شکارگاه است. وجود دو شومینه از جنس مرمر، درهای چوبی و پنجرههای زیبا با شیشههای رنگی، فرشها، لوازم و مبلمان نفیس و گرانبها، این عمارت را به کاخی مجلل تبدیل کرده است. وجود اتاقهای مجلل و باشکوه در طرفین عمارت از جمله اتاق نشیمن، اتاق مطالعه و سالن پذیرایی نیز بر جذابیت این عمارت را مضاعف کرده است. قهوه خانه سنتی زیبا با محیط دلنشین و زیبا و حمام خزینهای از دیگر بخشهای این باغ هستند.
- نشانی: جنوب خیابان میرزا کوچک خان، انتهای خیابان عفیف آباد
- ساعات بازدید: ۸ الی ۱۲ و ۱۵ الی ۱۷
- مدت زمان بازدید: یک ساعت
- فاصله از جاذبه قبلی: ۱۶ دقیقه (۸/۷ دقیقه)
پیشنهاد ناهار
پیشنهاد میکنیم ناهار را در رستوران سنتی صوفی یکی از معروفترین رستورانهای شیراز میل کنید. این رستوران دارای فضای سنتی و دلنشین زیبایی است و میتوانید از موسیقی زنده آن نیز لذت ببرید. رستوران صوفی در خیابان عفیفآباد، جنب کوچه ۱۰ واقع شده است. فاصله زمانی این رستوران تا باغ عفیفآباد ۶ دقیقه (۲/۲ کیلومتر) است
توصیه میکنیم پس از صرف ناهار و اندکی استراحت، به سمت استثناییترین و متنوعترین موزه شیراز یعنی موزه تاریخ طبیعی و تکنولوژی این شهر حرکت کنید.
موزه تاریخ طبیعی و تکنولوژی شیراز
موزه تاریخ طبیعی و تکنولوژی شیراز که از هفت بخش جانورشناسی، گیاهشناسی، حشرهشناسی، آناتومی، زمینشناسی، مردمشناسی، تمبر و اسکناس و موزه علوم شناسی تشکیل شده است، واقعا شگفتزده خواهیدشد؛ زیرا در بخش جانورشناسی با بیش از ۱۰۵۵ گونه جانور از جمله جانوران عجیبالخلقه مانند مرغ چهار پا، بره هشت پا، جنین دوقلوی پسر که از سینه به هم چسبیدهاند، آشنا میشوید (برخی از گونهها با نمونه تاکسیدرمی نمایش داده شدهاند). در ضمن در این بخش آکواریومی هفت متری از ماهیان شیرین نیز وجود دارد. عجیبترین چیزی که در این بخش از این موزه با آن آشنا میشوید، نقش برجسته مردی به قد ۲۶۵ سانتیمتر است.
در بخش حشرهشناسی با کلکسیونی کامل از گونههای مفید و غیرمفید حشرات داخلی و خارجی که برای اهداف تحقیقاتی جمعآوری شده است، آشنا میشوید.
در بخش گیاهشناسی نیز گونههای مختلف گیاهان نمایش داده شده که شامل ۸۰ گونه گیاهی که نام آنها در قرآن نیز بیان شده، میشود.
در بخش آناتومی نمونههای آناتومیک و اسکلتهای مختلفی در معرض نمایش قرار گرفته است؛ ، اسکلت یک نهنگ گوژپشت و اسکلتهای جنینی جانوران خاص، با ارزشترین اسکلتهای این بخش هستند. مولاژهای مختلف اعضای بدن انسان از جمله اعضای مرتبط با حواس پنجگانه، مولاژهای نشان دهنده رشد جنین انسان از یک تا نهماهگی، مراحل رشد جنینهای دوقلو و چگونگی ارتباط جنین با جفت و بدن مادر، از دیگر اشیای در حال نمایش در این بخش هستند.
در بخش زمینشناسی انواع سنگها، مواد معدنی و کانیها، فسیلهای بسیار قدیمی و متنوع و ماکتهای انواع مختلف گسل، ماکت چرخان کره زمین به قطر ۵/۲ متر و همچنین ماکتهای مختلف که نشاندهنده موقعیت اقیانوسها، قارهها و پستی و بلندیهای سیاره زمین هستند، در معرض دید عموم قرار گرفتهاند.
بخش انسانشناسی موزه هنوز به طور کامل راهاندازی نشده و قرار است بخشهای مختلفی در آن نمایش داده شود که در آنها آثار و اشیای مرتبط با سیر تحول بشر از عصر شکارگری تاکنون و ابزار مورد استفاده بشر در انواع مختلف زندگی از جمله شکارگری، کوچنشینی، شهرنشینی و… نمایش داده خواهد شد. همچنین نمایش تنوع نژادی بشر همراه با تصویر و نمایش فعالیتهای مختلف بشر در فرهنگهای مختلف با استفاده از تصویر و ماکت، از جمله برنامههای مورد انتظار برای آینده این بخش است.
در بخش تمبر و اسکناس، تمبرهایی از کشورهای مختلف از جمله ایران (تمبرهای متعلق به دوران قبل و بعد از انقلاب)، روسیه، مجارستان، کره شمالی و چندین کشور دیگر به نمایش گذاشته شده است.
در بخش علوم و فناوری با اختراعات و دستاوردهای علمی در حوزههای مختلف همچون فیزیک، نجوم و ستارهشناسی، رایانه، برق، الکترونیک و مخابرات میشود.
- نشانی: بلوار مدرس، خیابان آزادگان
- ساعات بازدید: ۸ تا ۱۶، جمعه و روزهای تعطیل ۹ الی ۱۶
- مدت زمان بازدید: دو ساعت
- فاصله از جاذبه قبلی: ۱۸ دقیقه ( ۱۰/۶ کیلومتر)
توصیه میکنیم پس از بازدید از این موزه واقعا منحصربهفرد، به سمت تنگ بستانک که به بهشت گمشده نیز شهرت دارد، این مکان یکی از جاذبههای طبیعی بسیار زیبای اطراف شیراز است.
تنگ بستانک
بهشت گمشده حقیقتا نام شایستهای برای این مکان است. پوشش جنگلی انبوه، آبشارهای خروشان، منظذه زیبایی دریاچه سد درودزن که در مسیر آبشارها قرار دارد، درختان سربهفلک کشیدده بلوط، معماری خاص روستاهای منطقه و شالیزارها، همه و همه بهشتی بکر و زیبا به وجود آوردهاند. یکی از جذابیتهای خاص این منطقه، رویش انواع مختلفی از درختان در بسترهای سنگی است که نشانهای از قدرت تحسین برانگیز طبیعت است.
بهترین زمان بازدید از تنگ بستانک بهار و تابستان، مخصوصا از اوایل اردیبهشت تا اواخر مرداد است. مسیر منتهی به روستای بیضا یکی از بهترین مسیرهای دسترسی به این منطقه خوش آبوهوا و زیبا است که تابلوهای نصب شده در آن مسافران را به خوبی هدایت میکنند. برای دستیابی به این مسیر باید جاده شیراز-یاسوج را در پیش بگیرید و از روستای گویم نیز عبور کنید.
- نشانی: ۱۲۰ کیلومتری شمال شرقی شیراز، مرودشت، کامفیروز
- بهترین زمان بازدید: بهار و تابستان
- مدت زمان بازدید: دو ساعت
- فاصله از جاذبه قبلی: با خودرو ۲ ساعت و ۱۴ دقیقه (۱۲۸ کیلومتر)
در صورت تمایل میتوانید از خانه سعادت که یکی دیگر از خانههای تاریخی شیراز است، نیز بازدید کنید. این خانه دارای یک حیاط مرکزی، اتاقهای سهدری و پنجدری با اتاقهای مزین شده با کاشیکاری، آجرکاری، گرهچینی، سنگهای حجاریشده و سقفهای چوبی است. ستونهای گچبریشده این خانه نیز توجه هر گردشگری را به خود جلب میکند. در سال ۱۳۸۴ به همت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری فارس موزهای از هنر خاتمکاری در این خانه ایجاد شد.
نشانی: بافت تاریخی شیراز، محله سنگ سیاه، جنب آرامگاه سیبوبه
ساعات بازدید: از ساعت ۸ الی ۲۰:۳۰
مجله اینترنتی گردشگری سپاهان (کوله)
احمدرضا فرهبد