آلپ ایران

سفر به آلپ ایران، سبلان زیبا

کوه سبلان که در زبان ترکی آذربایجانی «ساوالان» و در زبان تالشی «سفلون» نامیده می‌شود، از دره قره‌سو در شمال‌ غرب شهر اردبیل شروع شده و در جهت شرقی- غربی به طول ۶۰ کیلومتر و عرض حدود ۴۸ کیلومتر تا کوه قوشه‌داغ در جنوب اهر امتداد می‌یابد و به‌وسیله این کوه به ارتفاعات قره‌داغ متصل می‌شود. کوه سبلان بر سه شهر اردبیل، اهر و مشگین‌شهر مشرف است. این کوه در ۲۵ کیلومتری جنوب‌شرقی مشگین شهر و در فاصله حدود ۴۰ کیلومتری شهر اردبیل قرار دارد.

سبلان پس از دماوند و علم‌کوه، سومین کوه بلند ایران و یک کوه آتشفشانی غیرفعال است. ارتفاع بلندترین قله آن به‌نام «سلطان‌ساوالان»، به ۴۸۱۱ متر می‌رسد. در جبهه غربی قله سلطان‌ساوالان و در کنار جان‌پناه، سنگی به شکل عقاب قرار دارد که در طول زمان به نماد کوه سبلان تبدیل شده است. این قطعه‌سنگ که به‌واقع اعجاز طبیعت است، به شکل عقابی است که نشسته و سر را به‌جانب شرق چرخانده است. دلیل دیگر شهرت این کوه، دریاچه‌ای است که در قله آن و در دهانه‌آتشفشانی ایجاد شده که نمایی فوق‌العاده به قله این کوه بخشیده است؛ همچنین این دریاچه، مرتفع‌ترین دریاچه جهان هم هست. آب دریاچه، حاصل از آب برف است و فقط از تیر تا اواسط مهر، یخ آن آب می‌شود و در بقیه ماه‌های سال پوشیده از یخ و برف است. در فصول گرم نیز آب آن بسیار سرد است؛ همچنین این کوه، به‌خاطر آب‌گرم‌های گوگردی طبیعی در دامنه خود، مورد توجه بسیاری از دوست‌داران طبیعت است؛ همچنین، از آنجایی که تمام قلل سبلان، در طول سال پوشیده از برف دائمی هستند، در این منطقه، پیست اسکی به‌نام «الوارس» وجود دارد که مورد توجه گردشگران در فصول سرد است. از دیگر جذابیت‌های این کوه، مراتع آن است که از بهترین مراتع طبیعی ایران هستند. دامنه‌های سبلان برخلاف سهند که کمی سنگلاخی است دارای خاکی نرم‌ و حاصل‌خیز است و علف‌های مرغوب و پرارزشی در آن رشد می‌کنند. وقتی در فصل‌های گرم، هر گردشگر و کوهنوردی وارد دامنه کوه می‌شود، تصویری همانند کوه‌های آلپ، دشت‌های وسیع سرسبز و پر از مراتع و کمی دورتر، قله‌های پوشیده از برف را می‌بیند.

برای صعود به سبلان، راه‌های مختلفی وجود دارد؛ اما پرترددترین راه، از سمت شابیل است. وقتی به شابیل می‌رسید در آنجا لاندرورهایی جهت جابه‌جایی گردشگران و کوهنوردان تا پناهگاه شمال‌شرقی تعبیه شده‌اند. برای رفتن به پناهگاه، لازم نیست که حتماً کوهنورد باشید یا ابزار کوه‌پیمایی در اختیار داشته باشید؛ می‌توانید به‌عنوان گردشگر با تجهیزات لازم برای گردشگری یک روزه، از طریق همین لاندرورها به پناهگاه بروید. در پناهگاه، چشمه طبیعی، اتاقک‌هایی جهت اجاره و یک دکه وجود دارد. اغلب کوهنوردان، جهت آمادگی صعود و هم‌هوایی، یک شب را در پناهگاه که در ارتفاع ۳۷۰۰ متری از سطح دریاست، می‌گذرانند. گردشگران هم می‌توانند چند‌ساعتی به آنجا آمده و از طبیعت زیبا، نمای زیبای کوه، هوای دلنشین خنک در گرمای این تابستان و دشت‌های سرسبز پایین دست لذت ببرند و تجربه ساعاتی در ارتفاع بالا را داشته باشند؛ درضمن یکی دیگر از جذابیت‌های این کوه برای کوهنوردان، این است که پس از صعود، وقتی به دامنه باز می‌گردند، می‌توانند از همین چشمه‌های آبگرم جهت رفع خستگی استفاده کنند. این چشمه‌ها، یکی دیگر از ویژگی‌های متمایز‌کننده این کوه برای کوهنوردان هستند. کوه سبلان، مقدس‌ترین کوه ایران ‌زمین است. گفته می‌شود مزار یکی از پیامبران در قله سبلان قرار دارد و بنا‌بر باورهای مردم، این مزار، مزار زردشت است. در متون کهن فارسی نیز به رابطه سبلان و زردشت اشاره‌شده و آنجا را مکان نیایش و عبادت زردشت می‌دانند؛ همچنین در تاریخ اساطیری سرزمین‌مان آمده که وقتی زردشت به پیامبری برگزیده شد از کوه سبلان پایین آمد. یکی دیگر از نشانه‌های تقدس سبلان، سوگند به آن است. نام سبلان، هنوز یکی از مهم‌ترین سوگندهای ساکنان اطراف کوه و عشایر کوچنده شاهسون به‌شمار می‌آید. اهالی باور دارند که وقتی نام سبلان برده می‌شود، به‌ویژه وقتی به آن سوگند یاد می‌کنند، مار از شکارش دست می‌کشد.

نویسنده و عکاس: علی فتحی، راهنمای تور