گورستان تاریخی بزلر هفشجان، رازدار تاریخ دوره صفوی
گورستان تاریخی بزلر با بیش از ۲ هزار سنگ قبر تاریخی از عصر صفویه تا قاجاریه، بی‌گمان به‌عقیده صاحب‌نظرانی هم‌چون پرویز تناولی و دیگر پژوهشگران تاریخ دوره اسلامی از بی‌نظیرترین قبرستان‌های تاریخی و هم‌تراز با تخت فولاد اصفهان بوده است. گورستان تاریخی بزلر بزرگترین گورستان تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی استان چهارمحال و بختیاری است. سنگ‌قبرهای باقی مانده در گورستان تاریخی بزلر رانمونه‌ای از یک موزه سنگی با توالی فرهنگی سیصد ساله می‌داند
تمام قبرستان‌های تاریخی چهارمحال و بختیاری نمایانگر حجاری آنان است و همچنین حجاری قلاع تاریخی از دوران قاجاریه نیز به دست این حجاران صورت گرفته است. قدیمی‌ترین قبر از سال ۱۰۰۴ هجری متعلق به دوره شاه عباس اول بوده و سنگ‌های تاریخی تا سال ۱۳۴۳ هجری تا پایان دوران احمد شاه قاجار ادامه می‌یابند.
شیرهای سنگی معمولاً روی گور پهلوانان یا شهدا یا جوانان گذاشته می‌شد. روی بدنه تندیس شیر سنگی نقش تفنگ، شمشیر، خنجر، بته‌جقه یا سرو خمیده که نشانه جاودانگی روح است، اسب سوار با شمشیر، اسب زین شده آماده برای رحلت، نیزه و درخت حک شده است. علاوه بر شیرهای سنگی، سنگ‌مزارها به‌صورت سنگ گورهای افقی، عمودی یا محرابی، صندوقی و تندیس‌وار بوده‌اند. این سنگ گورهای گورستان تاریخی بزلر نیز قابل توجه است، برخی از آن‌ها به‌صورت عمودی و برخی دیگر به شکل افقی نصب شده‌اند و همگی دارای تزئین هستند.
سنگ کاهید اوج اعتلای هفشجان جدید در دوران صفویه است. قبور دوره صفویه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار هستند. این قبور به‌خصوص در بخش میانی قبرستان هفشیجان قرار گرفته‌اند و در سه سال اخیر دو تخریب بزرگ بر روی آن‌ها صورت گرفته است. نسب وراثین برخی قبور صفویه نشان از بزرگانی هم‌چون حاکمان چهارمحال اصفهان که هفشجانی بوده‌اند و در تخت‌گاه حکومتی یعنی همان هفشجان به سمت‌های بیگلر بیگی مشهور بوده‌اند، قابل بررسی است.
با سقوط اصفهان در سال ۱۱۳۵ هجری به دست افغان‌ها و به‌خصوص ظهور نادرشاه افشار، لشکرکشی نادرشاه به اطراف اصفهان و سرکوب سرداران طرفدار صفوی از جمله هفشجان، مرکزیت چهارمحال نیز از هفشجان گرفته شد. این افول تدریجی سیاسی و حکومتی هفشجان در زمینه‌های شاه‌راهی، فرهنگی و دینی و حتی موسیقی ادامه یافت و دیگر به اوج خود یعنی عصر صفویان نرسید.
وقوع حوادث مختلف باعث رکود این قبرستان تاریخی شد و در دوران افشاریه و زندیه این رکود ادامه یافت اما در دوران قاجاریه کثرت قبور قابل توجه بود و دوباره قبرستان بزلر به رونقی متعادل دست یافت و شیرهای سنگی نیز در دوران فتحعلی‌شاه، محمدشاه و ناصرالدین شاه قاجار کثرت یافتند. متاسفانه در سه دهه اخیر شیرهای سنگی این قبرستان که بیان‌گر سمبل قدرت در مذهب تشیع دوازده امامی هستند به غارت برده شده و تنها شیرهای سنگی سردر پارک ملی هفشجان است که از این قبرستان به داخل شهر انتقال داده شده و موجود هستند.
هفشجان از توابع شهرستان شهرکرد در چهارمحال و بختیاری و در فاصله ۱۵ کیلومتری شهرکرد مرکز استان است که قبرستان تاریخی بُزلَر در ابتدای ورودی آن قرار دارد. قبرستان تاریخی بُزلَر هفشجان با سنگ قبرها و شیر سنگی های کتیبه دار متعلق به دوران صفویه، در تاریخ ۸ مرداد ۱۳۸۱ با شمارهٔ ۵۹۹۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
منبع : سیری در ایران
