ارومیه مرکز استان آذربایجان غربی با جاذبه های تاریخی و طبیعی خود گردشگران زیادی دارد. در کنار جاذبه های معروف، جاذبه های ناشناخته زیادی هم هست که کافیست کمی با آن ها آشنا شوید تا برای بازدید از آن ها بار و بندیل سفر ببندید. یکی از مهمترین دیدنی های ارومیه مسجد سردار است، مسجدی تاریخی که قدمت آن به دوره قاجار برمی گردد و معماری خیره کننده ای دارد. می خواهیم درباره مسجد سردار در ارومیه حرف بزنیم.
یکی از مهمترین آثار تاریخی کشور، مساجد قدیمی هستند، مساجدی که قدمت آن ها به صدها سال قبل برمی گردد با معماری جذاب خود امروز به یکی از تماشایی ترین جاذبه های تاریخی تبدیل شده اند. شهر ارومیه در شمال غربی ایران هم تعدادی مساجد تاریخی را در خود جای داده که یکی از آن ها مسجد سردار است، مسجدی که امروز بعد از سال ها همچنان در گوشه ای از شهر خودنمایی می کند.
برای بازدید از این مسجد باید راهی بافت قدیمی شهر و خیابان امام خمینی، راسته غلام خان شوید، در اینجا مسجدی را می بینید که قدمتش به دوران قاجار برمی گردد و درسته که به نام بانی و سازنده اش، سردار نام گرفته اما در شهر به مسجد ساعت معروف است. در واقع، وجود ساعت در سردر مسجد باعث شده تا اینجا به مسجد ساعت هم معروف باشد هر چند که این ساعت در جریان مرمت های اخیر از سردر مسجد برداشته شده است. مسجد سردار دو شبستان بزرگ و کوچک دارد که بارها مورد بازسازی قرار گرفته اند و مهمترین بخش های مسجد را شکل داده اند.
معماری مسجد چگونه است؟
بنای مسجد دو شبستان بزرگ و کوچک دارد که در فاصله مشخصی از هم قرار دارند.
- شبستان بزرگ: شبستان بزرگ که مهمترین قسمت مسجد را تشکیل داده ۲۲ در ۱۸ متر است و با ستون های سنگی جلوه ای خاص پیدا کرده است. در بخش جنوب شرقی این شبستان ۱۲ ستون سنگی می بینید که سرستون های آن ها تراش کاری های جذاب و دیدنی دارند و نمایی خاص به مسجد داده اند. همانند بیشتر مسجدها در شبستان این مسجد هم دیوارها تا ارتفاع یک متر با کاشی هایی سبز رنگ به ابعاد ۲۰ در ۲۰ پوشیده شده اند. برای تزئینات و زیبایی، در اطراف مسجد از کاشی های هفت رنگ با نقش های گل و بوته استفاده شده که جذابیت خاصی را به گرداگرد مسجد داده اند. طاق های سقف شبستان با رنگ سبز رنگ شده و آجر رواق ها با مهارت خاصی چیده شده اند هر چند در مرمت های اخیر فضای داخلی سقف، سفید کاری شده است.
روشنایی و نور شبستان از بخش شمالی و جنوبی بنا گرفته می شود. تیغه ای باریک، طاق را دو نیم کرده و در هر بخش، پنجره ای تعبیه شده است. این پنجره ها در گذشته چوبی بودند و بالای آن ها دارای نورگیرهای کوچک بود اما امروز آن پنجره های چوبی با پنجره های آهنی جایگزین شده و دیگر از نورگیرهای قبلی خبری نیست در عوض در طاق های بخش جنوبی مسجد، نورگیرهای دایره ای شکل به چشم می خورد. قسمت انتهایی این شبستان مورد استفاده بانوان قرار می گیرد، جایی که ظاهری شبیه بالکن چوبی دارد و با نقاشی ها و نوشته ها پر شده است.
- شبستان کوچک: در قسمت انتهایی شبستان بزرگ، شبستانی کوچک در ابعاد ۱۰ در ۱۲ متر به چشم می خورد که یک ورودی، متصل کننده آن به شبستان اصلی است. شبستان کوچک ظاهری شبیه شبستان بزرگ دارد اما در آن هیچ تزئینی دیده نمی شود و در قسمت جنوبی آن یک محراب ساده و آجری قرار دارد.
مسجد سردار در دوره قاجار توسط عبدالصمد خان، جدعظیم السلطنه سردار بنا شده و امروز از جاذبه های تاریخی شهر ارومیه است. تمامی قسمت های مسجد به استثنای ستون های سنگی شبستان اصلی با آجر ساخته شده اند. مسجد سردار در سال ۱۳۳۰ مورد مرمت قرار گرفت و یک سال بعد ساعت بزرگی بر روی سردر آن تعبیه شد. از آن زمان به بعد، اهالی شهر اینجا را به نام مسجد ساعت یا ساعتلو می شناسند. در چند سال اخیر برخی از قسمت های مسجد دستکاری شده مثلا روی ستون ها و سرستون ها یک لایه رنگ روغن نقاشی شده ولی گزندی به بنا وارد نشده است. فاصله مسجد سردار تا مسجد جامع ارومیه ۴۰۰ تا ۵۰۰ متر است و می توانید بعد از بازدید مسجد سردار از آن هم دیدن کنید.
با سفر به شهر ارومیه به غیر از بازدید از جاذبه های تاریخی حتما سری هم به جاذبه های طبیعی مثل دریاچه ارومیه هم سر بزنید. یکی از جاذبه های طبیعی ارومیه، چشمه آب معدنی کوه زنبیل در نزدیکی دریاچه ارومیه است که حوضچه ای زیبا به عمق ۲۵ سانتی متر دارد، حوضچه ای که گرداگرد آن سنگ کاری شده و شکل جذابی پیدا کرده است. در اطراف، چشمه های دیگری هم وجود دارد که هر کدام جذابیت های خاص خود را دارند. از دیگر جاذبه های طبیعی اطراف ارومیه آبشار سوله دوکل است که از مرتفع ترین آبشارهای ایران به شمار می رود و چشم اندازهای جذابی دارد. این آبشار در دامنه کوه دالانپر با مناظر بی نظیر به مقصد محبوب گردشگری تبدیل شده و به خصوص در ماه های گرم سال گردشگران زیادی دارد.
پیست اسکی خوشاکو هم از مقاصد زمستانی ست و ماجراجویان زیادی برای لذت بردن از تفریحات زمستانی به این پیست بزرگ و زیبا می روند، هر چند که این کوه با طبیعت جذاب خود میزبان گردشگرانی به غیر از اسکی بازها هم هست. این پیست در فصل زمستان پر از برف می شود و هیاهوی خاصی سراسر آن را فرا می گیرد.
دره قاسملو از مهمترین تفرجگاه های ارومیه به شمار می رود و چشم اندازها، چشمه های زلال و باغ های سرسبز آن را به مکانی محبوب برای استراحت تبدیل کرده است به طوری که در روزهای تعطیل و آخر هفته ها خانواده های زیادی به این منطقه می روند. اگر در فصل های بهار و تابستان گذرتان به ارومیه افتاد حتما از دره قاسملو دیدن کنید چون در این فصل از سال دره در اوج طراوت و شادابی است و درختان سرسبز و چشمه های پرآب، جذابیت خاصی را برای آن رقم زده اند.
مجله اینترنتی گردشگری سپاهان (کوله)
سمانه وفایی نژاد
