قلعه پشتاب بر روی کوهی بلند

شهرستان اهر یکی از مناطق سرسبز و دیدنی ایران است که در استان آذربایجان شرقی قرار دارد و یکی از بزرگترین شهرهای منطقه ارسبان به شمار می رود. با توجه به این که قدمت این شهر به قبل از ورود اسلام به ایران بازمی گردد جالب است بدانید که نام آن در گذشته اوزانلار بوده است و با نام میمد نیز مشهور است. بعد از ظهور اسلام به نام اهر یا اهریچ خوانده شد که حاکم‌نشین قره‌داغ بود. ما در این مطلب قصد داریم تا درباره قلعه پشتاب در اهر صحبت کنیم که در ادامه آن نیز به ویژگی هایی از شهرستان اهر هم خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید تا با یکی از جذاب ترین و ارزشمندترین آثار تاریخی شهرستان اهر قلعه پشتو آشنا شوید.

همانطور که در بالا اشاره کردیم، قلعه پشتاب در اهر واقع است و شهرستان اهر یکی از بزرگترین بخش های آذربایجان شرقی محسوب می شود. این قلعه ی باارزش و تاریخی بر روی بلندترین کوه بین روستای پستان و کوجان قرار گرفته و قدمت آن به دوره اشکانی باز می گردد. در سراسر ایران قلعه ها و برج های بسیاری وجود دارد که هر کدام برای خود دارای داستان های مختلف و خواندنی هستند. برخی از این قلعه‌ها کارکرد نظامی داشته و برخی دیگر به عنوان محل اسکان والی یک شهر یا ایالت بودند. برخی دیگر از این قلعه‌ها، مکان‌هایی برای اداره شهر محسوب می‌شدند. جایگاه و موقعیتی که قلعه در آن بنا می‌شود، می‌تواند نشانی بر کارکرد آن باشد. قلعه‌های خارج از شهر و روستا که موقعیت کوهستانی دارند، کارکردهای نظامی و دفاعی داشته و برای مقابله با دشمن و به قصد دفاع از مردم ساخته شده‌اند. اما قلعه پشتان در اهر یکی از مهمترین بناهای تاریخی به جا مانده در ایران است و جز آن دسته از مواردی است که کمتر بر سر زبان ها قرار دارد؛ کاربری این قلعه در آن زمان نظامی بوده است.

قلعه پشتاب در اهر در نزدیکی روستای پشتاب (poshtab) یا پیشتاب که در ۵۰ کیلومتری اهر قرار دارد نیز واقع است و قلعه پشتای یکی از بناهای بسیار کهن در این منطقه به شمار می رود. زمانی که به بازدید از این قلعه بروید مشاهده می کنید که بر بلندای یک کوه صخره ای قرار گرفته و آثاری همانند پلکان و اتاقک های کنده شده بر روی سنگ های باقی مانده ی این بنا وجود دارد.

قلعه پشتاب در اهر بالای کوه هشت سر در ارتفاع بیش از ۱۵۰۰ متر ساخته شده و جالب است بدانید که با سایر قلعه های منطقه بابک دارای راه ارتباطی می باشد و مطابق با آنچه که در کتب تاریخی و همینطور مستندات باستان شناسی وجود دارد در گذشته با روشن کردن آتش و دود به یکدیگر پیام می ‌دادند. قدمت قلعه پشتاب در اهر به دوره اشکانیان باز می گردد و مطابق با شواهد موجود از این قلعه در دوره ساسانیان هم استفاده می شده است. حصارهایی که دور قلعه پشتاب در اهر کشیده شده بسیار مرتفع و صخره ای بوده و دور تا دور آن پرتگاه های عمیقی در آن زمان در نظر گرفته بودند تا راهی برای جلوگیری از نقوذ دشمن باشد. همانطور که می دانید این قلعه جز قلعه های نظامی بوده است. تنها راه ورودی به قلعه، معبری از سمت شمال با ۲۲۰ پله سنگی دست تراش است. در سه سمت دیگر قلعه پشتاب پرتگاه‌های مخوفی دیده می‌شود که قلعه را نفوذ ناپذیر ساخته‌است. با توجه به بالا بودن تعداد پله های دستکند در قلعه پشتاب در اهر راه ورودی به آن بسیار باریک بوده این از جمله موارد امنیتی است که در این قلعه در نظر گرفته شده است.