بشرویه، شهری در شمال غربی استان خراسان جنوبی و همسایه شهرهای طبس و فردوس است.
قلعه دختر بشرویه با قدمتی هزارساله از جمله قدیمی ترین آثار بشرویه است که در ۱۲ کیلومتری غرب بشرویه در مجاورت آسیاب آبی معروف به آسیاب دهنه بر بالای کوهی به ارتفاع ۴۰۰ متر از سطح زمین واقع شده و بر قله‌ای مخروطی شکل قرار گرفته است.
دربارهٔ پیشینهٔ تاریخی این قلعه نظراتی وجود دارد مبنی بر اینکه این بنا از دوره ساسانیان بر جای مانده و همچنین در زمان فرقه اسماعیلیه بنا شده است. محکم‌ترین نظر این است که در زمان ساسانیان بنا و در زمان اسماعیلیان تعمیر شده است.
این قلعه در فاصله ۱۲ کیلومتری بشرویه و بر فرازکوهی رفیع در ۱۲۵۰ متری از سطح آب های آزاد بقای قلعه ای سنگی و در ۶ کیلومتری شمال شرقی «رقه» واقع شده و بدین سبب (قلعه دختررقه) نیز خوانده می‌شود.
آنچه از بقایای برج و باروهای قلعه به جا مانده بیانگر وضعیت دفاعی و رزمی آن می باشد. قلعه دختر بشرویه یکی از قلاع مستحکم و صعب العبور در جنوب خراسان و سفالینه های به دست آمده در آن متعلق به قرون هفتم تا نهم هجری است.
این قلعه در چهار سطح مختلف ساخته شده و هر سطح دارای تأسیسات و برج و باروهای مجزا می باشد. اطراف این سازه دارای شیب های بسیار تند می باشد و ورودی آن احتمالاً در سمت غربی که از شیب کمتری نسبت به دیگر اضلاع برخوردار است قرار داشته است.
در خصوص سابقه تاریخی این قلعه دو نظر وجود دارد یکی این است که قلعه مزبور در عداد سلسله قلاعی است که به همین نام از دوران ساسانی باقی مانده اند و نمونه هایی از آن در دیگر شهرهای ایران همچون قلعه دختر فیروزآباد، قلعه دختر بین مشهد و تربت حیدریه، قلعه دختر بجستان و قلعه دختر شوشتر می باشد و از نوع بناهای متعدد دیگر که در واقع نقاط ایران، آذربایجان، هندوستان و لبنان وجود دارد و همگی از نظر ساخت بر بالای بلندی ها و نقاط صعب العبور قرار دارند و اغلب شیوه بنای مربوطه قبل از اسلام و خصوصاً عهد ساسانی را دارا بوده و بیشتر جنبه مقدس و دفاعی داشته اند.
نظر دیگر در مورد قدمت قلعه اینست که این قلعه در زمان فرقه اسماعیلیه بنا شده، گرچه سبک بنای قلعه دختر بشرویه با شیوه معماری و اساساً موقعیت قلاع اسماعیلی در ایران متفاوت است؛ اما امکان دارد در دوران نفوذ اسماعیلیان مورد استفاده بوده است البته باید اضافه کرد آثار به دست آمده نشان می دهد این قلعه با قدمت هزار ساله نشان از آن دارد که سال های قبل از اسلام، زندگی انسانی در آنجا وجود داشته است پس به احتمال قوی این قلعه متعلق به همان عصر ساسانیان می باشد.
مجله اینترنتی گردشگری سپاهان (کوله)
آناهیتا جعفری
