قره کلیسا

معرفی بیستمین نقطه گردشگری در آذربایجان غربی

قره کلیسا یا کلیسای تادئوس مقدس یا کلیسای طاطاووس، در روستای چالدران در ۲۰ کیلومتری شمال شرقی شهرستان چالدران قرار دارد. کلمه «قَرَه» در زبان آذری به معنای «سیاه» است. از آنجایی که ساختمان اصلی کلیسا تماماً از سنگ‌های سیاه ساخته شده بود، این کلیسا به این نام خوانده می‌شد اما پس از بازسازی این بنا، قسمتی از سنگ‌های سیاه به وسیله سنگ‌های سفید جایگزین شد.

تادئوس یا طاطاووس یکی از حواریون حضرت عیسی مسیح (ع) است که در سال ۴۰ میلادی به ارمنستان آمد و به تبلیغ مسیحیت پرداخت. گروه زیادی از جمله «ساناتروک»؛ پادشاه ارمنستان و دخترش «ساندخت» به آیین مسیحیت روی آوردند. اما کمی بعد پادشاه پشیمان شد و به مخالفت با آیین جدید پرداخت و دستور داد تا تادئوس، ساندخت و گروهی دیگر که به مسیحیت گرویده بودند (حدود ۳۵۰۰ نفر) را به قتل برسانند. در سال ۳۰۲ میلادی در زمان پادشاهی تیرداد از پادشاهان ارمنستان، مسیحیت در این کشور دین رسمی و همگانی شد و مسیحیان ارمنی که خاطره شهادت تادئوس و پیروانش را نسل به نسل حفظ کرده بودند، در محل فرار آن‌ها کلیساهایی بنا کردند که «قره کلیسا» یکی از آن‌هاست. کلیسای تادئوس یکی از معتبرترین و پر زینت‌ترین کلیساهای ارمنیان در ایران است که شهرت جهانی دارد و هر سال در فصل تابستان در ماه ژوئیه (روزهای آخر تیر و هفته اول مرداد) که مصادف با قتل تادئوس و پیروانش می‌باشد، ارمنیان ایران و برخی از سفیران مسیحی کشورهای خارجی در ایران، به زیارت این کلیسا می‌آیند و در مراسم خاص مذهبی شرکت می‌کنند.

این بنا از اشتهار جهانی برخوردار بوده و بسیاری از ارامنه داخل و خارج کشور برای انجام مراسم مذهبی به این کلیسا می آیند.تادئوس یا طاطائوس (طاطاوس) یکی از حواریون مسیح است که در سال چهل میلادی به ارمنستان آمد و به تبلیغ مسیحیت پرداخت.گروه زیادی به آیین مسیح روی آوردند که از آن جمله ساناتروک پادشاه ارمنستان و دخترش ساندخت بود.
ولی سلطان کمی بعد پشیمان شد و به مخالفت با آیین جدید پرداخت و دستور داد تا تادئوس، ساندخت دخترش)و گروهی دیگر که به مسیحیت گرویده بودند (حدود ۳۵۰۰ نفر) را به قتل برسانند.در سال ۳۰۲ میلادی، زمان پادشاهی تیرداد از پادشاهان ارمنستان، مسیحیت در این کشور دین رسمی و همگانی شد.مسیحیان ارمنی که خاطره شهادت تادئوس و ساندخت را نسل به نسل حفظ کرده بودند در محل فرار آنان کلیساهایی بنا کردند که قره کلیسا یکی از آنهاست.
بنا بر عقیده ارامنه کلیسای طاطائوس اولین کلیسایی است که به دستور مبشرین و حواریون مسیح در دنیا ساخته شده است و چون از نظر مذهبی، شهادت را بزرگترین سعادت برای بشر می دانند، هر سال در روزهای آخر تیرماه و هفته اول مرداد ماه که مصادف با قتل تادی مقدس و پیروان مسیحی او است در قره کلیسا مراسم خاصی بر پا می دارند.به هر روی این کلیسا امروزه به مناسبت جشنی سالانه، تابستان ها میعادگاه ارمنیان ایران و حتی کشورهای همسایه است.
در هفته اول مرداد ماه، ارمنیان از شهرهای تبریز، ارومیه، تهران، اصفهان، قزوین ودیگر شهرها به صورت گروهی و خانوادگی به قره کلیسا می آیند.افزون بر ارمنیان، خانواده هایی از آشوریان و به ندرت خانواده های کاتولیک هم در این جشن شرکت می کنند.
یکی از آداب پسندیده در طول زیارت سه روزه، آیین های غسل تعمید کودکان و نوجوانان ارمنی در این کلیسا است.زیرا عده ای بر این عقیده اند که تعمید کودکانشان در نخستین کلیسای حضرت مسیح و محل شهادت حواری آن حضرت، همراه با خیر و برکت است.
گروهی نیز فرزندانشان را با نذر و نیت در آنجا غسل تعمید می دهند و به همین خاطر سن غسل تعمید گیرندگان گاه به ۱۵ و ۲۰ سال هم می رسد.روزهای توقف خانواده ها در قره کلیسا متفاوت است.رسم این است که سه روز (از اول تا سوم مرداد) باید در آنجا بمانند ولی کسانی که از راه دور می آیند، گاهی بیش از سه روز می مانند.خانواده هایی هم که از شهرهای نزدیک می آیند ممکن است فقط روز دوم آنجا باشند، سپس مراجعت کنند.
در اطراف کلیسا، به رغم فراوانی جمعیت در روزهای جشن، ساختمان و بنایی برای بیتوته زائران نیست.

این کلیسا در دوره‌های مختلف ویران و مجدداً بازسازی شد. در سال ۱۲۳۰ میلادی (هنگام حمله چنگیز)، قسمت بزرگی از این کلیسا ویران شد ولی هنگام اقامت هلاکوخان مغول در آذربایجان، خواجه نصیرالدین طوسی به مرمت آن همت گماشت.
آدرس : آذربایجان غربی – سیه چشمه (چالدران) بلوار بسیج، ۲ راهی منتهی به قرضیاالدین و شوط.

منبع: سیری در ایران