غار نوردی

غارنوردی یکی از فعالیت های تفریحی تقریبا تازه در ایران

جمعی از غار نوردان ایرانی در سال ۲۰۰۸ میلادی میزبان ۱۴ تن از غارنوردان و غارشناسان اتحادیه جهانی در ایران شدند و پس از گذراندن دوره های تخصصی غارنوردی شامل جستجو در سطح ،تکنیک های ورود به غارهای عمودی ، نقشه برداری از غارها و همچنین عکاسی از غارها ، تصمیم به راه اندازی تشکیلات تخصصی غار نوردی در کشور گرفته و توانستند در اسفند سال ۸۸ با حضور و حمایت پیش کسوتان این رشته از جمله چنگیز شیخلی ، احمد معرفت و چند تن دیگر نخستین مجمع عمومی انجمن غارنوردان و غارشناسان را بزگزار و ده نفر را به عنوان هیات موسس انتخاب نمودند .

تاریخچه غارنوردی در ایران

غارها بخصوص در کشور باستانی ایران تا به حال آن طور که باید مورد تفحص و شناسایی قرار نداشته و از نظر دیرین شناسی مورد کنکاش واقع نشده و غارشناسی ایران اگر چه سالیان درازیست آغاز شده اما هم چنان در ابتدای راه باقی مانده است.

در کشور ما قریب به یکهزار و دویست غار تا به حال شناسایی شده که شاید در حدود ده درصد، آن هم فقط از نظر ترسیم کروکی درباره ی آنها اقدام شده ولی هیچ گاه از لحاظ باستان شناسی، جغرافیایی، جانورشناسی، آب و هوا و طبیعت و زمین شناسی مورد توجه قرار نگرفته و چه گنج های گرانبها و کم نظیری از هویت ملی ایرانیان و بشر اولیه که در دل تاریک غارهای کشور پنهان مانده است.

اما سوای از این ها که غارها نخستین خانه های انسان ها، به شمار می رفته‌اند، در عهد باستان توسط مهرپرستان، میتراییان (میترا یا مهر، از ایزدان مشترک هندیان و ایرانیان آریایی) در تاریکی غارها پس از غروب خورشید، ضمن قربانی گاو مراسمی مخصوص در غار به مورد اجرا می‌گذارده‌اند، هاشم رضی پژوهشگر معاصر در کتاب دو جلدی مفصل خود، به نام آیین مهر (تاریخ آیین راز آمیز میترایی در شرق و غرب از آغاز تا امروز، از انتشارات بهجت سال ۱۳۸۱، صفحه‌ی ۲۶۸ جلد اول) چنین نقل نموده است:

«به موجب روایات، تصویری از کشتن گاو به وسیله ی مهر که در غاری روی داده آگاهی داریم، کشته شدن گاو به دست مهر، ممیزه‌ی اساسی این آیین است و بدون استثنا در تمام مهرابه‌ها، در انتهای آن، نقش کشته شدن گاو به دست مهر، چه به وسیله‌ی نقاشی و چه به وسیله‌ی نقش برجسته و تندیسه وجود داشته است، مهر ناجی مردم بوده، و برای رهایی آنان گاو را می‌کشد و خود با حواریونش به آسمان بالا می‌رود.

به همین جهت مهری دینان یا مهرابه‌ها را در غارهایی طبیعی بر پا می‌کردند، یا برای ساختن مهرابه، غارهای مصنوعی زیرزمینی می‌ساختند و دهانه‌ی این غارها را به شکل طبیعی در می‌آوردند.»

غارها حفره های نسبتا بزرگ در روی زمین و یا در زیر زمین هستند که دهانه یا راه ورودی به آن وجود داشته باشد . غارها به دو دسته کلی غارهای طبیعی و غارهای دست کن یا مصنوعی تقسیم می شوند . غارهای طبیعی در اثر عوامل مختلفی ایجاد می شوند که از آن جمله می توان به فرایندهای شیمیایی ، فرسایش آب ، نیروهای زمین ساختی ( تکتونیکی ) میکرو ارگانیسم ها و فشار باشند .

غار ها را می توان از جنبه های گوناگونی مانند : از نر جنس سنگ های محیطی از نظر ریخت شناسی یا مورفولوژی و ساختار هندسی از نظر ززمان پیدایش از نظر عمر سنگ و از نظر روش شکل گیری تقسیم کرد . غارهای مصنوعی در بین علاقمندان باستان شناسی دارای اهمیت ویژه ای است از نظر کاربرد این غارها به سه دسته :

زندگی و دفاع – آیین های مذهبی – معدن تقسیم می شوند . غارها از عجایب طبیعت می باشند . فکر رفتن به یک غار شاید کمی سخت و نگران کننده به نظر آید ولی بعد از سفر به یک غار نظر افراد قطعا تغییر خواهد کرد .

تاریکی ، سکوت و زیبایی متفاوت یک غار انگیزه هایی هستند که سفر بعدی به غار دیگر و کنجکاوی دیدن جاذبه های دیگر را تضمین خواهد کرد . شاید اگر افراد دیداری از غار علیصدر همدان داشته باشند نظری متفاوت نسبت به دیدن غارها داشته باشند . غارها از مواردی هستند که برای افزایش دانش زمین شناسی و دیرین شناسی برای تمامی افراد و سنین مختلف به ویژه دانش آموزان مفید می باشد .

باید به خاطر داشت که عناصر زیبای داخل غار تنها با شرایط اکوسیستم آنجا این زیبایی را دارند و در صورت خارج کردن آنها از داخل غار و برخورد با هوای آزاد زیبایی خود را از دست می دهند . نکته دیگر که افراد علاقمند به بازدید از غارها باید بدانند زمان تشکیل استالاگمیت ها و استالاکتیت ها است . این ها در طول هزاران سال ایجاد شده اند بدین معنی که این ها در طول یک قرن تنها چند سانتی متر رشد می کنند.بنابراین بازدیدکنندگان باید از بردااشتن هر گونه از عناصر داخل غار به شدت پرهیز کنند تا دیگران هم شاهد زیبایی آن باشند .

غارها اکوسیستم های حساسی هستند که باید با دقت بسیار با آنها برخورد کرد . هر نوع آلودگی که به غاری وارد شود در همان جا باقی می ماند . بنابراین برای ورود به غار باید توجه بسیاری نمود . باقی گذاردن زباله و یا حتی در برخی مکان ها گل و لای باعث آلوده شدن غارها می شود .

در ایران بیش از ۲۰۰۰ غار وجود دارد که حدود ۱۲۰۰ عدد از آنها شناسایی شده اند که البته از نظر باستان شناسی ، جغرافیایی و… مورد مطالعه قرار نگرفته اند . از تعداد ۵۶۵ غاری که سایت غارهای ایران ثبت شده است استان تهران با ۵۶ غار بیشترین غار و استان بوشهر با ۱ غار کمترین آنها را دارا می باشد .

منبع : سیری در ایران