زادگاه خورشید سراوان، منطقه ای مرزی در شرق کشور
سراوان، منطقه ای است که اگرچه بیشتر افراد، آن را به عنوان منطقه ای مرزی در شرق کشور می‌شناسند، اما شاید کم باشند افرادی که از موقعیت جغرافیایی و فرهنگی این شهر که به «زادگاه خورشید» نیز معروف است،اطلاعاتی داشته باشند.
سراوان، شرقی ترین نقطه کشور است و ۲۳ هزار و ۸۸۰ کیلومتر مربع مساحت دارد.این شهر که دارای مرزی ۳۸۴ کیلومتری با پاکستان است، از شمال غرب به خاش، از غرب به ایرانشهر، از شرق و جنوب شرقی به کشور پاکستان و درقسمتی از جنوب به شهرستان سرباز محدود می شود.سراوان به زادگاه خورشید ایران شهرت دارد؛ چراکه سراوان اولین نقطه در کشور است که خورشید در آن طلوع می کند؛ به طوری که طلوع و غروب خورشید در سراوان با طلوع و غروب خورشید در غربی ترین شهر کشور یک ساعت و هفده دقیقه اختلاف دارد.شهرستان سراوان، دارای آب وهوایی گرم و خشک، بیابانی، کویری و کم باران است و در زمستان‌ها نیز هوایی معتدل و متوسط با متوسط بارندگی ۱۰۰ میلی متر در سال است.
بسیاری از روستاهای این شهر، دارای خاکی مرغوب و حاصل خیزهستند و کوه های بیرگ زابلی، کوه سفید گشت ، کوه سرخ در بم پشت از مرتفع ترین کوه‌های این شهرستان محسوب می شوند.رشته کوه سیاهان، طولانی‌ترین رشته کوه در این شهرستان است که از نزدیکی‌های تفتان شروع و تا ناهوک در محدوده پاکستان ادامه دارد.رودخانه ماشکید نیز مهم ترین رود شهرستان سراوان است که از دامنه جنوبی شهرستان از نزدیکی خاش سرچشمه می گیرد که پس از عبور از بخش زابلی، جنوب سیب وسوران و شمال بم پشت به جنوب اسفندک و کوهک می رسد .
قنات ها از دیرباز مهم ترین منبع تامین آب پس از رودخانه های فصلی هستند، تا جایی که تا کنون ۳۳۰ رشته قنات با قدمتی بین ۱۰۰ تا ۵۰۰۰ سال در نقاط مختلف این شهرستان، به چشم می خورد که برخی از آنها بیش از ۲۰ کیلومتر طول دارند و بیانگر فرهنگ و تمدن غنی این منطقه اند.
جاذبه های تاریخی و فرهنگی سراوان
سنگ نگاره دره نگاران از جاذبه های گردشگری سراوان است که در ۷۰ کیلومتری شمال غرب این شهر و در فاصله ۳۶ کیلو متری شمال غربی روستا ناهوک بخش جالق شهرستان سراوان در دره ای به همین نام قرار گرفته و متشکل از مجموعه ای کم نظیر از نقش و نگار بر روی صخره هاست و به نظر می رسد مهاجرانی در اولین هزاره های پیش از میلاد به این سر زمین واردشده و با بومیان آن بر سر تصاحب محل به جنگ و ستیز پرداخته و عاقبت بر آنان پیروز شده اند .
موزه زنده سفال کلپورگان نیز کارگاهی هنری و به یادگار مانده از هنر سفالگری هزاره های قبل از میلاد در این منطقه است که در روستایی به همین نام و در فاصله ۲۵ کیلو متری جنوب شرق شهر سراوان واقع شده است.
مسجد جامع دزک،از جمله مساجد قدیمی است
مسجد جامع دزک نیز در روستایی به همین نام در سه کیلومتری شرق سراوان واقع شده و از جمله مساجد اولیه و کهن استان به شمار می رود. مصالح اصلی و اولیه مسجد از خشت خام و ملاط گل است و برای اولین بار در متون تاریخی از این بنا در قرن چهارم هجری نام برده شده تا کنون نیز به دفعات باسازی شده است.قلعه سب نیز از سالم ترین و زیبا ترین قلعه های دوره اسلامی بلوچستان است. این قلعه زیبا و مستحکم در روستایی به همین نام در فاصله ۴۵ کیلومتری جنوب غربی شهر سراوان در بخش سیب سوران این شهرستان واقع شده. این بنا با مصالح عمده خشت و گل بروی صخره ای طبیعی ساخته شده است.
قلعه کنت نیز بنایی است که در ۸۰ کیلومتری جنوب غربی شهر سراوان واقع شده و روی صخره ای طبیعی در سه طبقه ساخته شده ، ورودی این قلعه در قسمت جنوبی آن در حدود ۱۳ متر از سطح زمین ارتفاع دارد که به حیاط جنوبی قلعه منتهی می شود.پدیده طبیعی و کم نظیر تپه نمکی که در نقطه میانی روستای گشت شهرستان سراوان واقع است، از دیگر جاذبه‌های گردشگری این منطقه است و شامل تپه‌ای نمکین، مملو از املاح معدنی است که آرام آرام از دل آب جوشیده و بر سطح زمین جاری می شود و تپه حاصله نمک به جا مانده از این آب است. از این مکان در زمان زلزله، آب فوران می‌کرد.
