زیباترین بناهای آجری و گلی در جهان

گل و گل آلود شدن که در بسیاری از نقاط جهان یک عامل مزاحم و آزار دهنده شناخته می شود در گذشته به عنوان یکی از مصالح ساختمانی اصلی مورد استفاده قرار می گرفته است. خاک رس که به وفور در کره زمین یافت می شود باعث شده است تا ساکنان برخی مناطق، خانه های محکمی را از این ماده بسازند. چیزی که در مورد ساختمان های آجری و گلی بسیار قابل توجه و شگفت انگیز می باشد دوام این بناهاست به صورتی که برخی از ساختمان های آجری و گلی برای مدت هزاران سال است که سالم باقی مانده اند. با ما همراه شوید تا این ساختمان های آجری و گلی را برای شما معرفی نماییم.

ارگ بم | Arg-e Bam

بم در آغاز دوره ساسانیان و در سال های ۲۲۴ تا ۶۳۷ میلادی ساخته شده و به عنوان یک مرکز تجاری مرفه در جاده معروف ابریشم بوده است. شهر بم به تولید ابریشم و پنبه مشغول بوده و تجارت می کرده است. بم در جنوب غربی ایران قرار گرفته و به طور کامل از ساختمان های آجری و گلی ساخته شده اند. این بناها از خاک رس و همچنین تنه درخت نخل ساخته شده است. دیوارهای ضخیم این شهر به همراه ۳۸ برج مراقبت آن، این قلعه را که در فضای ۶ کیلومتر گسترده شده است محافظت می نماید. این مجموعه شامل یکسری از کانال های آب زیرزمینی بوده که حدود ۱۲ هزار نفر را در خود جای می داده است. متاسفانه زلزله ای که در سال ۲۰۰۳ در بم اتفاق افتاد موجب شد تا بیش از نیمی از خانه های تاریخی شهر و همچنین قلعه تاریخی گلی آن نیز نابود شود.

مسجد جینجربر | Djinguereber Mosque

این ساختار شهرت خود را به دلیل دسترسی سخت خود به دست آورده و در تیمبوکتو در مالی و در غرب آفریقا واقع شده است. مسجد جینجربر در سال ۱۳۲۵ میلادی ساخته شده و دارای مناره های غیر معمول می باشد که از میانه های آن چوب هایی بیرون زده اند. این چوب ها یادآور ساختارهای ویگا در جنوب غربی آمریکا می باشد. از آنجا که کشور مالی دارای بارش بسیار کمی می باشد بنابراین مسجد جینجربر که یکی از ساختمان های آجری و گلی به شمار می رود در زیر آفتاب ثابت این منطقه ساختار خود را حفظ کرده است. همانند بسیاری از دیگر ساختمان های آجری و گلی در جهان، این بنا نیز روزی در مسیر شلوغ و طلایی حرکت کاروان ها و راه نمکی قرار گرفته بوده است.

دیوار خیوا | Khiva Wall

یکی دیگر از پناهگاه های کویری، خیوا بوده که در واقع مجموعه ای از مساجد و مدرسه هاست که در صحرای کیزیلکوم (Kyzylkum) در ازبکستان واقع شده است. این مجموعه در ابتدا در ۲ هزار و ۵۰۰ سال پیش توسط شم (Shem) که قدیمی ترین پسر نوح بوده ساخته شده است. این شهر باستانی قدیمی به نام ایچون کالا (Ichon-Qala) و به معنی درون دیوارها بوده است. شهر ایچون کالا توسط دیوارهای خیوا که سازه های ۱۰ متری می باشند از جنس خاک رس با کیفیت ساخته شده است. این خاک رس از ساحل دریاچه گووک کول (Ghovuk Kul) برداشت شده است. لازم به ذکر است که ساختمان های درون دیوارهای خیوا یکی از شگفت انگیزترین ساختمان های آجری و گلی در جهان می باشد.

چان چان | Chan Chan

چان چان که در دره موچه (Moche) در پرو واقع شده است یک مجموعه جالب و جذاب از ساختمان های آجری و گلی بوده که برای پادشاه کیمو در نظر گرفته شده است. ۱۱ قلعه نظامی و یک هرم در میان دیوارهای ۸ متری محصور شده است. بساری از سازه های این بنا به خوبی حفظ شده اند. چان چان در دوران اوج خود چاه های آب فراوانی را داشته است. از طرف دیگر کیمو نیز خودش یکی از سفالگران، چوب بران ماهر بوده است. مردمانی که در سطح پایین تر زندگی می کرده اند خانه های خود را در خارج از دیوارهای چان چان بنا کرده و منازل درون دیوار مربوط به خانواده سلطنتی و همچنین خادمان آن ها بوده است. در سال ۲۰۰۶ باستان شناسان طرح جنگجویانی را که بر روی دیوارهای کاخ حک شده بودند کشف کردند.

مسجد جامع بوبو دیولاسو | Bobo Dioulasso Grand Mosque

مسجد جامع بوبو دیولاسو که در بورکینافاسو واقع شده است یک مسجد غرب آفریقایی متعلق به یک قرن پیش بوده و دارای چوب های بیرون زده مشابه ساختار مسجد جینجربر در تیمبوکتو می باشد. این چوب های بیرون زده اجازه می دهد تا کارگران بتوانند برای به دست آوردن مقیاس درست ساختار، خاک رس را به آن بیافزایند. قابل ذکر است که رس و چوب تنها موادی هستند که در ساختار این بنا مورد استفاده قرار گرفته اند. این مسجد که یکی از ساختمان های آجری و گلی مهم در جهان می باشد در لبه بخش قدیمی شهر قرار گرفته و به دلیل جریان های آلوده ای که در این ناحیه وجود دارد، اطراف آن را بوهای تند و تیز محصور کرده است. در حال حاضر مسجد بوبو در حال بازسازی می باشد البته نه به روش سنتی بلکه با جایگزینی سیمان به جای گل.

سیوا اوسیس | Siwa Oasis

ساختمان های ساخته شده از کارشیف که نوعی گل از بیابان های سیوا اوسیس می باشد در این منطقه قرار گرفته اند. کارشیف از شن و ماسه منحصر به فردی از سواحل دریاچه تشکیل شده که دارای نمک نیز می باشد. سیوا در یک مسیر تجاری قدیمی در صحرای غربی مصر قرار گرفته است. این مکان یک نقطه حیاتی برای این مسیر تجاری بوده است زیرا که چشمه های طبیعی و سایه درختان نخل، مسافران را از بیابان به سوی اینجا جذب می کرده است. با فروپاشی امپراتوری روم، سیوا نیز شروع به از بین رفتن نمود. امروزه این شهر توسط جمعیتی از آفریقای شمالی مورد توجه قرار گرفته و به عنوان یکی از جاذبه های برتر در مصر شناخته می شود.

مسجد بزرگ جنه | Great Mosque of Djenne

مسجد جنه یکی از بزرگترین ساختمان های آجری و گلی در جهان بوده که در سبک سودانی در کشور مالی واقع شده است. در مسجد بزرگ جنه برخی از الوارهای مورد استفاده پیش روی کرده و از ساختمان بیرون زده اند تا بتوان از آن ها به عنوان مشعل استفاده کرد. اولین مسجدی که در این مکان ساخته شده بود مربوط به قرن سیزدهم میلادی می باشد البته ساختاری که در حال حاضر وجود دارد مربوط به حدود یک قرن پیش است. جنه در زمانی نیز به عنوان خواهر شهر تیمبوکتو (Timbuktu) شناخته می شد. بازار رنگارنگ و متنوع فضای باز در پایین این مسجد قرار گرفته و می بایست حتماً از آن بازدید نمایید.

آیت بنهادو | Ait Benhaddou

یکی از جاذبه های توریستی برتر در مراکش، اورزازات (Ouarzazate) یک مکان فوق العاده می باشد که با خاک رس ساخته شده و به نظر می رسد که به سفارش یک فیلم ساخته شده است. در واقع شما ممکن است این مکان را قبلاً در فیلم های زیادی دیده باشید مانند لورنس عربستان، جنگ ستارگان و همچنین فیلم گلادیاتور. اورزازات که در لبه کویر صحرا واقع شده است نقطه توقفی برای مسافران و گردشگران می باشد که به آن ها امکان خرید و همچنین اقامت در هتل ها را ارائه می کرده است. آیت بنهادو که یکی از شهرهای باستانی و قدیمی اورزازات است در داخل دیوارهای گلی خود شش ساختمان و برج قدیمی داشته و تعداد کمی خانه نیز در آن وجود دارند که محل زندگی هشت خانواده می باشد. این منطقه برای عکاسی بسیار مناسب بوده و گفته می شود که مناظر زیبایی در هنگام بعد از ظهر و غروب را در این منطقه خشک می توانید مشاهده نمایید.

شیبام | Shibam

شیبام که به منهتن بیابان نیز مشهور می باشد، شهری در یمن است که دارای ساختمان های آجری و گلی آپارتمانی بلند و منحصر به فرد مربوط به قرن شانزدهم میلادی می باشد. این خانه های برج مانند ۱۶ طبقه و ۴۰ متر ارتفاع داشته و از آجر و گل ساخته شده است. این ساختمان های بلند ساخته شده اند تا شهروندان را از حملات بادیه نشینان محافظت نماید. این ساختمان های آجری و گلی می بایست اغلب توسط ساکنان آن ها محافظت و بازسازی شده تا بتواند در مقابل باران و فرسایش سالم باقی بماند.

در هر دوره ای از تاریخ، مردم برای ساخت و ساز از یکی از مصالح استفاده می کرده اند. هرچند در اغلب موارد از مواد و مصالح بومی برای ساخت و ساز در مناطق مختلف استفاده می شده است اما گاها و در سازه های مختلفی دیده شده که برخی از مصالح به دلیل شرایط خاص آن ها از راه هایی بسیار دور آورده شده اند تا بتوانند بهترین بناها را برای خود و آیندگانشان ایجاد نمایند.

مجله اینترنتی گردشگری سپاهان (کوله)