دریاچه حباب های یخ زده
سر تا سر دنیا پر است از شگفتی های زیبا و چشم نواز که دیدن و مطالعه کردن درباره ی هرکدام از آن ها به تنهایی مطلبی مجزا و طولانی را می طلبد. یکی از این زیبایی های طبیعی، دریاچه ی آبراهام در کانادا است. این دریاچه از این نظر از دیگر دریاچه های دنیا منحصر به فرد و استثنائی است که در هنگام شروع فصل سرما به صورت کاملا شفاف و شیشه ای به همراه حباب هایش کاملا به صورت شیشه ای و شفاف یخ می بندد و گویی که همه چیز تنها در یک لحظه برای این دریاچه متوقف شده است! برای این که با دریاچه ی آبراهام در کانادا که در واقع یک دریاچه ی مصنوعی است آشنا شوید، در ادامه با ما همراه باشید.
دریاچه ی آبراهام در کانادا به گونه ای یخ می بندد که هنگام راه رفتن بر روی آن و یا حتی کمتر از آن یعنی نظاره کردنش فکر می کنید که این دریاچه کف پوشی شیشه ای با طرح ۳ بعدی حباب های رنگی است! این دریاچه ی بسیار زیبا که در فصل زمستان و غلبه ی سوز و سردی هوا به آن یکی از بی نظیرترین صحنه های طبیعت در فصل زمستان را به وجود می آورد، در استان آلبرتای کانادا که در قسمت شمالی این کشور است، قرار گرفته است. باورتان می شود که این دریاچه ی بسیار زیبا که همانطور که اشاره کردیم، از جمله ی دریاچه های مصنوعی است که به دست خود بشر ساخته و ایجاد شده؟
در واقع دریاچه ی آبراهام در کانادا که به دریاچه ی حباب های یخ زده نیز معروف شده است، در سال ۱۹۷۲ میلادی ساخته شده و از زمان ساخت و ایجاد آن تنها چند دهه است که می گذرد. دریاچه ی آبراهام در کانادا (Abraham Lake) در واقع یکی از بزرگ ترین دریاچه های مصنوعی در کانادا است که در طول ماه های تابستان به دلیل وجود پودر سنگ در آب های این دریاچه، رنگ آبی آن به زیبایی هر چه تمام تری جلوه نمایی می کند.
وجود این حباب ها برای کسانی که علت به وجود آمدن آن را نمی دانند، همچون راز است. واقعیت امر درباره ی ایجاد این حباب ها این است که آن ها از گاز متان به وجود آمده اند اما گاز متان در این دریاچه چگونه به وجود آمده است؟ این حباب ها که در دریاچه وجود دارد در واقع حاوی گاز متان هستند و در طول فصل زمستان، از کف رودخانه به وجود می آیند و در نتیجه ی فاسد شدن برگ ها، گیاهان و جسد حیوانات مرده ای که به دریاچه افتاده و توسط باکتری ها تجزیه شده اند، تولید شده و در دریاچه منتشر می شوند و بالا می آیند و در آخر، باعث بروز حباب های یخی در نزدیکی سطح آب می گردند.
همین حباب های حاوی متان در طول در فصل های گرم سال و در هنگامی که آب دریاچه جریان دارد، این حباب ها از اعماق دریاچه به سطح آمده و وارد هوا می شوند. با تمام این تفاسیر، همین حباب های حاوی گاز متان در فصل زمستان و در سرمای منفی ۳۰ درجه ی سانتی گراد، با این که دمای آب در کف دریاچه پایین تر است ولی فقط در سطح دریاچه یخ زده می زنند. در زمینه ی به وجود آمدن این حباب ها جالب است بدانید که حباب ها خودشان را به سطح آب می رسانند و در برخورد با سطح دریاچه متوقف شده و محبوس می شوند. این حباب ها به دلیل دمای پایین آب و در نهایت انجماد تشکیل شده اند.
با گرم شدن دمای هوا، یخ دریاچه هم کم کم آب می شود و حباب های متان نیز به هوا آزاد می شوند. حال سوالی که ایجاد می شود این است که چرا با وجود سرما، سطح این دریاچه شفاف و براق است؟ باید درباره ی علت شفافیت یخ دریاچه این را بگوییم که، به علت بارش کم برف در منطقه این دریاچه براق و شفاف است. اما این بدان معنا نیست که در این منطقه برف و باران نمی آید بلکه با بارش مقدار کمی برف که طبیعتا با سردی هوا همراه است، کافی است تا سطح دریاچه مانند یک آینه صاف و براق شود.
دریاچه ی آبراهام در کانادا در روزهای گرم سال، رنگ آبی دیدنی و زیبایی پیدا می کند که به علت به جا ماندن بلورهای یخچالی است که از فصل های سرد سال به جا مانده است و بخش قرمز طیف نور را به خوبی جذب می کند. این دریاچه ها که به شکل تابلویی ۳ بعدی در طبیعت هستند، همان قدر هم که زیبا هستند به همان قدر هم ناشناخته اند و چند برابر آن خطرناک است.
گواه این ادعای ما این است که قدرت گاز متان حبس شده در حباب های این دریاچه، ۲۰ برابر قدرت گاز Co 2 فشرده شده است و از لحاظ شیمیایی به این معنا است که این دریاچه در صورتی که شرایطی نامساعد پیدا کند شبیه به نارنجک آماده ی انفجار می شود. هر چند که گاز متانی که در دریاچه موجود است خالص نیست و در واقع متان یخ زده و هیدراته شده است اما به شدت قابل اشتعال است و حتی حباب های حبس شده در زیر آب هم از این قائده نیز مستثنی نیستند.
اگر در دریاچه ی آبراهام در کانادا روی یخ را بشکنید تا یکی از حباب ها آزاد شود و همزمان آن را با یک فندک مشتعل کنید، بی شک و بدون معطلی آتش می گیرد. برای بازدید از دریاچه ی آبراهام در کانادا افراد بسیاری در فصل های گرم سال برای کارهایی همچون ماهیگیری و کوهپیمایی به این دریاچه می آیند، اما عده ای هم منتظر هستند تا زمستان فرا برسد تا دریاچه ی یخ زده را تنها در این فصل ببینند و برای اسکی کردن و پاتیناژ کردن بر روی این دریاچه به استان آلبرتای کانادا بروند.
واقعیت هایی درباره ی دریاچه آبراهام در کانادا
- آب رودخانه ی ساسکاچوان همانطور که گفتیم از سال ۱۹۷۲ میلادی در دریاچه ای مصنوعی و دست ساز با نام آبراهام و در پشت سد سنگی به نام بیگهورن ذخیره شده تا برای تولید برق و حفاظت از ساکنین شهر ادمونتون در برابر سیل، از آن استفاده شود.
- دما در این محل ممکن است تا منفی ۳۰ درجه سلسیوس نیز پایین بیاید.
- برای رفتن به این دریاچه باید به کانادا، در غرب استان آلبرتا (Alberta)، کوه های راکی و منطقه ای به نام Bighorn Country بروید.
- در طی این مطلب اصلا برای شما این سوال پیش آمد که چرا نام این دریاچه آبراهام است؟ باید در این زمینه به شما بگوییم که نام دریاچه نیز داستان جالب و منحصر به فردی دارد. پس از اتمام پروژه ی ساخت این دریاچه، دولت کانادا در استان آلبرتا مسابقه ای برای انتخاب مناسب ترین نام برای دریاچه ی مصنوعی تازه ساز خود در میان مدارس و دانشگاه ها بر پا نمود. برای نام گذاری این دریاچه نام های بسیار زیادی پیشنهاد شد اما چون در خصوصیات نام مناسب برای این دریاچه، مرتبط بودن آن با ارزش های مرتبط با مسائل جغرافیایی، تاریخی و ارزشی ذکر شده بود، نام آبراهام در نهایت برای نام گذاری این دریاچه انتخاب شد. جالب است بدانید که در واقع نام آبراهام از روی راهنمای گردشگری به نام سیلاس آبراهام که به همراه خانواده اش در اطراف همین منطقه زندگی می کردند، در نظر گرفته شده بود.
- گاز متانی که در این دریاچه وجود دارد، بسیار قابل اشتعال است و ممکن است حادثه آفرین باشد اما با وجود خطرناک بودن، گاز مفیدی نیز هست.
- با توجه به خصوصیات شیمیایی که برای این دریاچه بیان کردیم، توسعه دهندگان در حال آغاز استفاده از دریاچه هایی از این قبل هستند که تولید کننده ی این گاز هستند به عنوان منبع انرژی و همچنین تفحص انباشت های متان در زیر دریاچه ی کیوو در رواندا هستند تا از آن در تولید نیروی الکتریسیته استفاده کنند.
- هیدرات متان شکل منجمد و بی نهایت متراکم متان در بستر اقیانوس ها و دریاچه ها است.
- این دریاچه ۳۲ کیلومتر امتداد دارد و بیشتر بار جذابیت آن در فصل زمستان برای گردشگران جلوه نمایی می کند.
- گاز متان در واقع یک گاز گلخانه ای است که ۲۰ برابر دی اکسید کربن بر تغییرات آب و هوایی اثر می گذارد.
- جالب است بدانید که دریاچه های متان منجمد فراوانی بر روی سطح کره ی زمین قرار گرفته اند و زیست بوم شناسان نگران این مسئله هستند که با گرم شدن زمین، گاز متان بیشتری از این دریاچه ها آزاد شود.
مجله اینترنتی گردشگری سپاهان (کوله)
شیما پاژخ