خانه ای از جنس جواهر
خانه جواهری از بناهای قاجاری و جاهای دیدنی اصفهان است که در یکی از قدیمیترین خیابانهای شهر به نام ابن سینا در محله «دردشت» قرار دارد. در این محله « خانه تاریخی جواهری » قرار دارد که درکنار دو مناره دردشت و آرامگاه سلطان بخت آغا، پشت بازار دردشت، قرار دارد. قدمت این بنا به دوران حکومت قاجارها میرسد. شیوه معماری و فرم نقشه خانه، مربعی است و فضاهای معماری چهار جبهه، حیاط مربعشکل آن را در بین خود گرفته است.
این خانه در تاریخ ۲۲ مرداد سال ۱۳۸۴ در آثار ملی به ثبت رسید. این بنای تاریخی در سال ۱۳۸۶ به کارگاههای هنری و صنایع دستی تبدیل شد. در سال ۱۳۸۶، خانه جواهری توسط سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان به کارگاههای هنرها وصنایع دستی تبدیل شد.
فرم خانه جواهری مربعی شکل است و فضاهای معماری در چهار جبهه، حیاط آن را احاطه کردهاند. با بنایی دو طبقه، تزییناتی مانند گچبری، نقاشی، شیشههای رنگی و درهای ارسی از زیباییهای خانه جواهری به شمار میروند.
پلان خانه جواهری اصفهان
پلان خانه جواهری اصفهان مربعی شکل است که با فضاها و معماری چهار جبهه خود، به همراه حیاط چهارگوش و همچنین پوشش فضاهای طاق و تختی و تویزه که دور تا دور این خانه را احاطه کردهاند، در ضلع جنوبی خانه تاریخی جواهری فضاهای زیبایی را میبینید که شامل تالاری در وسط، با نمایی مشرف به حیاط و طاقچههای هلالی شکل و همچنین نوعی دیگر از طاقچه بلندهای چهارگوش میشود که نگاه گردشگران تور اصفهان را مجذوب خود میکند، به طوری که اگر شما ساعتها در این مجموعه به نظاره از معماری آنجا بنشینید از بازدید این مکان سیر نمیشوید.
پوشش فضاهای خانه جواهری
در ضلع شرقی خانه، تالاری با اُرسی سه لنگه چوبی و اتاقهای جانبی با سه دریهای مشرف به حیاط و دو ایوان که در طرفین تالار قرار دارد . در روبروی این تالار، حوض مستطیل شکلی را مشاهده میکنید که هوای سرداب زیر تالار و اتاقهای جانبی، توسط آبِ حوض تهویه می شود.
پوشش فضاهای ضلع غربی
ضلع غربی خانه تاریخی جواهری با همان سرای هنرهای سنتی و صنایع دستی اصفهان ، قرینه ضلع شرقی این مجموعه تاریخی است، با این تفاوت که ضلع غربی دارای اتاق پنج دری در میانه و دو اتاق سه دری در طرفین است و نمای آنها با چهارستون گچبری شدهاند، فضاهای داخلی اتاق پنج دری، دارای تزیینات فراوانی است که این فضاها بهوسیله سهدریهای چوبی با یکدیگر ارتباط مییابند.
پوشش فضاهای ضلع شمالی
پوشش فضاهای ضلع شمالی، نیز در خانه جواهری اصفهان به صورت تختی است و سه اتاق با یک مقیاس را در خود جای داده است. حوضخانه نیز از دیگر قسمتهای دیدنی خانه جواهری اصفهان به شمار میرود که در تقاطع دو ضلع جنوبی و غربی قرار دارد و فرم آن به صورت هشت کشکولی و حوضی هشت ضلعی در میانه آن است و توسط پنج دری چوبی، به فضاهای ضلع غربی و حیاط این خانه ارتباط مییابد.
در طبقه دوم خانه جواهری اصفهان، بهارخواب قرار گرفته که در طرفین آن، دو اتاق و همچنین روی فضای کوچه مجاور خانه، تالاری با نمای پنج دری وجود دارد که دسترسی به فضای داخل اتاق ضلع غربی، از طریق دو در چوبی طرفین اُرسی، میسر میشود.
این فضا، ایوانی مسقف دارد که روی ستونهای گچی با سرستونهایی گچبری شده قرار گرفته است. در ورودی خانه پس از سردربه هشتیهایی برخورد میکنید که توسط دو خَم ۹۰ درجه به حیاط متصل میگردد.
تزئینات به کار رفته در خانه جواهری که شامل نقاشیهای شیر و شکر، اُرسیهای پنجلنگه و سهلنگه، بخاریهای گچبری شده و شیشههای الوان میشود که در قسمت تالار اصلی (شاهنشین)، ضلع غربی و بهارخواب طبقه دوم قابل مشاهده است. در زیرزمین جبهه جنوبی خانه، نمونههایی از کاشیکاری روی زمینه آجر، به شیوه صابونکی و معقلی وجود دارد.
در طول سال علاقهمندان بسیاری در کلاسها و کارگاههای آموزشی این مجموعه شرکت میکنند تا در فضای نوستالژیک خانه تاریخی با هنر اصیل هنرمندان ایرانی از نزدیک آشنا شده و از استادان خوش ذوق آموزش ببینند.